چکیده:
این مقاله تلاش می کند تا با شناخت الگوی اقتصاد سیاسی بودجه ریزی منطقه ای، به بررسی کمی متغیرهای اقتصادی و سیاسی موثر بر شیوه تخصیص بودجه های جاری، عمرانی و کل استانی در ایران بپردازد. از این رو، اثرگذاری دو دسته متغیرهای برنامه ای و تاکتیکی در قالب مدل های داده های تلفیقی و در دوره زمانی 1379‐1386 بررسی می شود. نتایج نشان می دهند که رفتار بودجه ریزی استانی در ایران کارایی محور و نه برابری محور است. افزون بر این، دو متغیر سرمایه اولیه استانی و تراکم جمعیت دارای رابطه منفی با میزان بودجه های سرانه تخصیص یافته می باشند. نتایج متغیرهای سیاسی نیز نشان می دهد که دولت در سال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، بودجه های بیشتری را به استان های با مشارکت انتخاباتی کمتر و با رای دهندگان مردد و با نوسان هدایت کرده است.
خلاصه ماشینی:
تحلیل کمی الگوی اقتصاد سیاسی تخصیص بودجه های استانی در ایران * دکتر حسین میرشجاعیان حسینی ** دکتر فرهاد رهبر چکیده این مقاله تلاش می کند تا با شناخت الگوی اقتصاد سیاسی بودجه ریـزی منطقـه ای، بـه بررسـی کمی متغیرهای اقتصادی و سیاسی مؤثر بر شیوه تخصـیص بودجـه هـای جـاری، عمرانـی و کـل استانی در ایران بپردازد.
نتایج متغیرهای سیاسی نیز نشان می دهد کـه دولـت در سـال برگـزاری انتخابات ریاست جمهوری، بودجه های بیشتری را به استانهای با مشارکت انتخاباتی کمتر و بـا رأیدهندگان مردد و با نوسان هدایت کرده است .
نتایج تحقیق نشان می دهند که دو دسته متغیرهای تاکتیکی (مانند نزدیکـی به انتخابات ریاست جمهوری، درصد مشارکت در انتخابات و درصد آرا به رئـیس جمهـور منتخب ) و متغیرهای برنامه ای (مانند درآمد سرانه استانی ، موجودی سرانه سـرمایه اسـتانی ، سهم بخش نفت در اقتصاد استان و تـراکم جمعیـت ) قـادر بـه تبیـین الگـوی تخصـیص بودجه های استانی هستند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه بـه اشـکال تـابعی تولیـد و مطلوبیـت در معادلـه ٣، رابطـه زیـر بـرای توزیـع سرمایه های زیرساختار در مناطق مختلف قابل استخراج است : (به تصویر صفحه مراجعه شود) تفاوت معادله بالا با معادله ٥ آن است که در اینجا از متغیرهای قدرت سیاسـی نشـانی نیست و به جای آن، قیود قانون اساسی به صورت ضریب تولید منطقه ای بـر مـدل نمایـان شدهاند.
باید به این نکته توجه کرد که ضرایب بالا تنها بیـانگر کشش ایستای سرمایه ای بودجه های استانی است ؛ زیرا به دلیل امکان هم خطی میان متغیـر سرمایه سرانه و درآمد سـرانه اسـتانی ، گنجانـدن سـطوح پویـای هـر دو متغیـر، منجـر بـه رگرسیونها و نتایج کاذب خواهد شد.