چکیده:
این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه جست جوی آدمی درباره جهان پس از مرگ است.
خلاصه ماشینی:
"وقتی ابن قارح وارد بهشت میشود بسیاری کسان را میبیند که به نظر او گناهکار بودهاند و از آنان چگونگی ورودشان به بهشترا میپرسد؛مثلا از یکی از شاعران دوره جاهلی به نام زهیر بن ابی سلمی میپرسد:«توچطور وارد بهشت شدی درحالیکه در دورهای زندگی میکردی که مردم چون گوسفندبیچوپان سرگردان بودند و کار خیری از آنان سر نمیزد؟!»او پاسخ میدهد:«چنین استاما من ذاتا از باطل گریزان بودم و به خدای بزرگ ایمان داشتم»(معری،1357:52)و یاشاعری به نام عبید را میبیند و از او سبب آمرزشش را میپرسد،او در پاسخ میگوید:«منشعری با این مضمون گفته بودم که:هرکه چیزی از مردم خواهد محرومش کنند و آنکهاز خدای خواهد نومید نشود،این بیت در دنیا منتشر شد و هربار که بر زبان کسی جاریمیشد،خداوند اندکی از عذابم میکاست تا این که از همه غل و زنجیرها آزاد شدم(معری،1357:55)»و از این نمونهها در«رسالة الغفران»بسیار است.
برزخ دانته مرحلهای میان بهشت و جهنم است که در آن ارواحبه پالایش نفس میپردازند و تفاوتهایی با دوزخ دارد؛ارواح دوزخی همواره لعن و نفرین&%01903JTAG019G% بسیاری کسان را میبیند که به نظر او گناهکار بودهاند و از آنان چگونگی ورودشان به بهشترا میپرسد؛مثلا از یکی از شاعران دوره جاهلی به نام زهیر بن ابی سلمی میپرسد:«توچطور وارد بهشت شدی درحالیکه در دورهای زندگی میکردی که مردم چون گوسفندبیچوپان سرگردان بودند و کار خیری از آنان سر نمیزد؟!»او پاسخ میدهد:«چنین استاما من ذاتا از باطل گریزان بودم و به خدای بزرگ ایمان داشتم»(معری،1357:52)و یاشاعری به نام عبید را میبیند و از او سبب آمرزشش را میپرسد،او در پاسخ میگوید:«منشعری با این مضمون گفته بودم که:هرکه چیزی از مردم خواهد محرومش کنند و آنکهاز خدای خواهد نومید نشود،این بیت در دنیا منتشر شد و هربار که بر زبان کسی جاریمیشد،خداوند اندکی از عذابم میکاست تا این که از همه غل و زنجیرها آزاد شدم(معری،1357:55)»و از این نمونهها در«رسالة الغفران»بسیار است."