چکیده:
سوره انسان یا دهر، سوره 76 قرآن کریم به لحاظ ترتیب در مصحف شریف، بر محوریت انسان، اخلاص، ایثار و عاقبت کارش در قیامت نازل گردیده است. از جمله آیات این سوره، معرفی «ابرار» است که طبق صحیح ترین روایات موجود در فریقین، در شان حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) ـ به دلیل وفای به نذر خویش در گرفتن سه روز روزه و ایثار افطار خویش در همان سه روز به مسکین و یتیم و اسیر ـ نازل گردیده است. اما برخی یا مدنی بودن سوره را مورد تردید قرار داده یا سبب نزول دیگری برای آن بیان کرده اند. با بررسی متون روایی معتبر فریقین در باب ترتیب نزول سوره ها و روایات مبنی بر شان نزول حقیقی سوره، به این مسئله رهنمون می شویم که سوره انسان نه تنها از سور مدنی است، بلکه سبب نزول حقیقی آن، همان از خود گذشتگی و ایثار علی(ع) و فاطمه(س) بوده است. گواه بر این مطلب، حقیقت تاریخ است که بر آن شهادت می دهد.
Soorah of Ensan or Dahr the 76th soorah of Holy Qur’an has sent down properly on axis of human، devotion، sacrifice and the eventual of human in afterworld. One verses of this soorah is introducing “Abrar” which base on the most correct Hadith of Fariqain that is about Imam Ali (PH) and Hazrate Zahra (PH) which the Soorah sent for fidelity of them to their vow (nazr) to being fast in three days and they devot their Eftar in that day to Meskin، Yatim and Asir. However، some people have doubt that this soorah is not Madani or demonstrate another reason for its send. With examining reliable Hadith texts of Farqain in case of the proper order of sending soorahs and Hadith which are base on real reason for sending of soorahs، we lead to this point that soorah of Ensan is not only a Madani soorah but also real reason for its sending is because of dedication and devotion of Imam Ali (ph) and Fatemeh (PH). The witness for this point is history which is testifying to this.
خلاصه ماشینی:
"ابن تیمیه پس از انکار نزول سوره انسان در شأن اهل بیت میگوید:سوره«هل أتی»به اتفاق علما از سورههای مکی است و علی(ع)بعد از هجرت،با فاطمه(س)ازدواج کرده و حسن و حسین بعد از نزول«هل أتی»به دنیا آمدهاند؛پس این سخن که این سوره،در شأن آن نازل شده،از دروغهایی است که بر هیچکس که کمترین علمی به نزول قرآن و احوال اهل بیت داشته باشد،پوشیده نمیماند.
ابن مردویه از ابن عباس روایت کرده که در تفسیر آیه{/«و یطعمون الطعام علی حبه»/}گفته است:این آیه در شأن علیبن ابیطالب و فاطمه دختر رسول الله(ص)نازل شده است.
21 علامه طباطبایی در این زمینه مینویسد:نمیتوان گفت از سوره مورد بحث،تنها آیه{/«و یطعمون الطعام علی حبه»/} در حق حضرت علی(ع)و فاطمه(س)نازل شده است؛زیرا آیات قبل و بعد آن نیز از نظر سیاق متصل به آن هستند، اگر آن آیه در مدینه نازل شده،قطعا همه آنها در مدینه نازل شده است.
از ابوحمزه ثمالی روایت شده که وی در تفسیر خود گفت: حسنبنحسن ابوعبد اللهبن حسن برایم حدیث کرد که تمامی این سوره در مدینه در شأن علی(ع)و فاطمه(س)نازل شد.
ابن وهب از ابن زید روایت کرده است که گفت:رسول خداا(ص)این سوره را قرائت کرد:{/«هل أتی علی الإنسان حین من الدهر»/}و این سوره وقتی بر آن جناب نازل شد که مردی سیاهچهره نزد آن جناب بود،همینکه رسید به صفت بهشت،مرد سیاه نالهای سر داد و جانش از کالبدش بیرون آمد.
پس از لحظهای اسیری آمد و گفت خدا رحمتتان کند،باز علی (ع)یک سوم آخر را هم به او داد و آن شب حتی طعم آن غذا را نچشیدند و خدای تعالی این آیات را در شأن ایشان نازل کرد و این آیات در مورد هر مؤمنی که در راه خدا چنین کند جاری است."