چکیده:
ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ، از ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻧﺎﻣﺪار ﻛﻴﺎﻧﻲ اﺳﺖ. او ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ زرﺗﺸﺘﻲ، ﮔﺴﺘﺮﻧﺪه دﻳﻦ ﺑﻬﻲ و ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه اﺳﺖ. ﻫﻤﺴﺮ او در اوﺳﺘﺎ و ﻣﺘﻮن ﭘﻬﻠﻮی، ﻫﻮﺗﺲ ﻧﺎم دارد ﻛﻪ دﺧﺘﺮی اﻳﺮاﻧﻲ و از ﻧﮋاد ﻧﻮذر داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎی آﺷﻜﺎری ﻣﻴﺎن ﺷﺨﺼﻴﺖ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ و ﻫﻤﺴﺮش در اوﺳﺘﺎ و ﻣﺘﻮن ﭘﻬﻠﻮی ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮدوﺳﻲ درﺑﺎره اﻳﻦ721 ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ، وﺟﻮد دارد. در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﭼﻬﺮهای ﻣﻨﻔﻲ دارد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻼف اﻳﻦ ﻣﺘﻮن، ﻧﺎم ﻫﻤﺴﺮ او در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﻛﺘﺎﻳﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﻔﺮ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ ﺑﻪ رومﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره 32، ﺑﻬﺎر8831 ﻣﺎﺟﺮای ﭘﻴﻮﻧﺪﺷﺎن ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ و ﻫﻤﺴﺮش ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ دوﮔﺎﻧﮕﻴﻬﺎی ﻣﻴﺎن ﻣﺘﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ از اوﺳﺘﺎ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮد.
خلاصه ماشینی:
"اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎی زردﺷﺘﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﻫﻢ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﻫﻢ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎی زردﺷﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻬﺮداد ﺑﻬﺎر 821 ﺑﺮ رواﻳﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻬﻦ ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اواﺧﺮ ﻋﺼﺮ ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻛﺘﺎﺑﺖ آﻧﻬﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﻬﺎر، 6731:ص 941(، ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎی آﺷﻜﺎر ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻧﺎدﻳﺪه ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره32، ﺑﻬﺎر8831 اﻧﮕﺎﺷﺖ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ رواﻳﺘﻬﺎی ﻣﺘﻔﺎوت، رواﻳﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺸﺘﺎﺳﭗ و ﻫﻤﺴﺮش ﻫﻮﺗﻮس / ﻛﺘﺎﻳﻮن اﺳﺖ.
ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن اوﺳﺘﺎ و ﻣﺘﻮن ﭘﻬﻠﻮی ﺑﺎ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ دﻳﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد، اﻳـﻦ ﻧﻜﺘـﻪ را ﺛﺎﺑـﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر رواﻳﺎت ﺣﻤﺎﺳﻲ ﺗﺒﻠﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ در اوﺳﺘﺎ و ﻣﺘﻮن ﭘﻬﻠـﻮی زرﺗـﺸﺘﻲ دوره ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ، ﺣﻤﺎﺳﻪﺳﺮاﻳﻲ از ﻫﻤﺎن ﻋﺼﺮ اوﺳﺘﺎﻳﻲ و ﻗﺒﻞ از آن در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم، ﺧﻮد زﻧـﺪﮔﻲ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ داﺷﺘﻪ و در ﻃﻲ روزﮔﺎر، اﻳﻦ ﺣﻤﺎﺳﻪﺳﺮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎ ﺑﺎ ﺳﻨﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻬﻦ ﺣﻔﻆ و اﻧﺘﻘﺎل ﺷﻔﺎﻫﻲ رواﻳﺎت اﺳﺎﻃﻴﺮی، ﺣﻤﺎﺳﻲ و ﻗﺼﺼﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده اﺳﺖ، ﻋﻨﺎﺻـﺮی را از دﺳﺖ داده، ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺴﻴﺎر دﻳﮕﺮ را ﻛﻪ ﻗﺒﻼ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ، ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳـﺴﺘﺎﻳﻲ و ﺗﺒﻠﻮر رواﻳﺎت ﺣﻤﺎﺳﻲ در ﻣﺘﻨﻬﺎی اوﺳﺘﺎﻳﻲ و ﭘﻬﻠﻮی ﺑﺎ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ و رﺷـﺪ ﺑـﺴﻴﺎر ﺑـﻪ ﻋـﺼﺮ اﺳﻼﻣﻲ رﺳﻴﺪه و در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ در داﺳﺘﺎن ﺑﻴﮋن و ﻣﻨﻴﮋه ﻫﻢ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب دﺧﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺷﺪﻳﺪ 341 ﭘﺪر روﺑﻪرو ﻣﻲﺷﻮد؛ »ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻗﻴﺼﺮ در ﭘﺬﻳﺮش ﻫﺸﺪار اﺳﻘﻒ ﻣﺘﺄﻣﻞ اﺳﺖ و ﻛﺘﺎﻳﻮن در ﺛﺒﺎت ﻣﻬﺮ ﻫﻤﺴﺮی در ﻋﻴﻦ ﺣﺮﻣﺖداری ﭘﺪر، ﺑﺮدﺑﺎری ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل6، ﺷﻤﺎره32،ﺑﻬﺎر 8831 اﻓﺮاﺳﻴﺎب ﺑﺎ ﺑﻴﮋن ﺳﺨﺖ ﻛﻤﺎﻧﻲ دارد و در ﺣﻖ ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻨﻴﮋه ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ را در اوج ﻟﺬت ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻓﺪاﻛﺎری و ﮔﺬﺷﺖ را ﺑﻪ اﻋﺘﻼ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ."