چکیده:
ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺﻛﻨﻨﺪه وﺿﻌﻴﺖ رواﻳﻲ ﺷﻌﺮ ﻧﻮ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﭘﺎرهای ﻧﻈﺮﻳﺎت زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺳﻌﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد ﺷﻌﺮ ﻧﻮ اﻳﺮان ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻧﺴﺠﺎم و ﻗﻮام، ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ از رواﻳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ. رواﻳﺖ در وﺟﻪ ﻗﺼﻪﮔﻮﻳﻲ آن، ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻫﻪﻫﺎی 141 آﻏﺎزﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻧﻮ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ و رواﻳﺖ ﺑﻪﺻﻮرت زﻣﻴﻨﻪ رواﻳﻲ ﻳﺎ داﺳﺘﺎﻧﻮارﮔﻲ در ﺳﺎﻟﻬﺎیﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل8، ﺷﻤﺎره 13 و23، ﺑﻬﺎرو ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 0931 اﺧﻴﺮ، ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻣﺘﻜﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﻨﺸﻬﺎی رواﻳﻲ. ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺶ دﻻﻟﺘﻬﺎی ﻧﺸﺎﻧﻪای ﺑﺮ ﺳﻴﺮ ﻣﺼﺪاﻗﻲ/ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻧﺸﺎﻧﻪ، ﺷﻴﻮهﻫﺎی اﻳﺠﺎد ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎی ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ از ﻃﺮﻳﻖ دﻻﻟﺘﻬﺎی ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪ، و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاری اﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﺑﺮ رواﻳﺘﻤﻨﺪی ﻣﺘﻮن ﺷﻌﺮ ﻧﻮ اﻳﺮان در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
اﮔﺮﭼﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺘﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه، ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ذﻫﻨﻴﺖ ﻣﻨﺘﻘﺪ در ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻧﻮاع ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ و 341 ﺗﺒﻴﻴﻦ دﻻﻟﺘﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﺘﻜﻲاﺳﺖ، اﻣﺎ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ذﻫﻨﻴﺖ در ﺟﺮﻳﺎن ﻓﺮآﻳﻨﺪی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎﺣﺪ زﻳﺎدی از دﺧﺎﻟﺖ ﺳﻼﻳﻖ ﺷﺨﺼﻲ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل8، ﺷﻤﺎر13 و23، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن0931 ﻣﻲﮔﺮدد.
درواﻗﻊ وﺟﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ در اﻳﻦ اﺷﻌﺎر ﺑﺮ وﺟﻪ رواﻳﻲ ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﻤﺎ اﺻﻄﻼح »وﺻﻒ رواﻳﻲ« )ﺟﻮرﻛﺶ، 5831: 96و001( را در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد؛ ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ دﻻﻟﺘﻬﺎی ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﺑﻨﺪ اول از ﺷﻌﺮ »اﻓﺴﺎﻧﻪ« ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺮآﻏﺎزی اﺳﺖ ﺑﺮ ﮔﺴﺴﺖ از ﺳﻨﺘﻬﺎی ﺷﻌﺮی: در ﺷﺐ ﺗﻴﺮه ، دﻳﻮاﻧﻪای ﻛﺎو دل ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﮔﺮﻳﺰان ﺳﭙﺮده، در دره ﺳﺮد و ﺧﻠﻮت ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻓﺴﺮده ﻣﻲﻛﻨﺪ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻏﻢآور )ﻧﻴﻤﺎ ﻳﻮﺷﻴﺞ، 6831: 94( 641 اﻳﻦ ﺷﻴﻮه رواﻳﺘﻲ ﺣﺘﻲ در »ﻗﻘﻨﻮس«، ﺑﻪﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﺷﻌﺮ ﻧﻮ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ اداﻣﻪ دارد و ﻫﻨﻮز ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ ﻗﺼﻪﮔﻮﻳﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ.
اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژی واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺨﻴﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺎن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺷﺪه، ﻛﻪ ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮا ﺑﻪﻋﻨﻮان واﻗﻌﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد؛ واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ دﻳﮕﺮ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﻜﻢ آﻣﺮاﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در دﻻﻟﺖ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﺮﺧﻼف دﻻﻟﺖ ﺿﻤﻨﻲ، دﻻﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪ، ﻛﺎرﻛﺮد ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ، و از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ در اﻳﺠﺎد ﭘﺎرادوﻛﺲ »ﺗﺨﻴﻞ واﻗﻌﻴﺖ« ﻳﺎ »ذﻫﻨﻴﺖ ﻋﻴﻨﻲ« ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ: اﻳﻨﻚ ﺳﻴﻤﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻦ: 941 رﮔﻬﺎ و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺣﻮاﺷﻲ ﺷﻦ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ادﺑﻲ ﺳﺎل8، ﺷﻤﺎر13 و23، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن0931 ﺑﺎ آﺳﻴﺎب و آﻫﻦ آﻣﻴﺨﺘﻪاﻧﺪ.