چکیده:
تحلیل گزارههای اخلاقی در قرآن کریم با استفاده از روش تحلیل محتوا و با هدف ارائه یک مدل نظام اخلاقی بهمنظور تبیین نقش و جایگاه آنها در هدایت فرد و جامعه حائز اهمیت است.این پژوهه با استخراج گزارههای اخلاقی سوره اسراء به عنوان الگو و تجزیه و تحلیل آنها و سپس طبقهبندی موضوعی مضامین استخراج شده در نهایت مدل جامع هدایت را از منظر آن سوره تبیین مینماید. گزارههای اخلاقی بیانشده در سوره نساء در دو بعد فردی و جمعی بهصورت همسان بیان شده و بهمنظور ساخت یک مدل و ساختار در حوزه اخلاق، هر کدام چهار رکن اصلی یک نظام، یعنی اصول و مبانی نظری، الزامات، مقدمات و موانع را در این زمینه تبیین کردهاند.مدل ارائهشده در پایان مقاله، جامعیت نظام اخلاقی حاکم بر سوره اسراء را نشان میدهد. آنچه به استخراج چنین مدلی میانجامد، استفاده از روش «تحلیل محتوا» در بررسی آیات قرآن کریم است که بهنوبهخود، شیوهای جدید در مطالعات دینی میباشد
Analyzing ethical statements in the holy Quran by the method of content analyzing in order to explain their effects in personal and social guidance is of important part. This paper, showing ethical tatements in the chapter of Israa as a model, analyzing and classifying them based on their topics, has explained the complete guidance model of the chapter. Ethical statements of the chapter have been mentioned in to aspects of person and society equally. As is described in the paper, all four main bases of an ethical system including theorethical principles, requirements, grounds and obstructions may be found in the chapter. Finally, introducing the model, the complete state of the ethical system of the chapter has been shown. It should be state that the method taken by the author has been led to such a consideration.
خلاصه ماشینی:
در این بخش همانند بخش گذشته، اصول و مبانی مطرحشده جهت ساخت یک نظام اخلاقی مبتنی بر قرآن کریم در جوامع اسلامی بیان شده است: جدول (5): اصول و مبانی اخلاق اجتماعی ردیف شماره آیه موضوع اخلاقی برداشتشده از آیه 1 26 و آت ذا القربی حقه و المسکین و ابن السبیل رعایت اولویت در روابط اجتماعی 2 29 و لا تجعل یدک مغلولة إلی عنقک و لا تبسطها کل البسط فتقعد ملوما محسورا نقش تمثیلات در تفهیم مطالب اخلاقی 3 31 و لا تقتلوا أولادکم خشیة إملاق نحن نرزقهم و إیاکم إن قتلهم کان خطأ کبیرا حق حیات برای همگان 4 33 و لا تقتلوا النفس التی حرم الله إلا بالحق و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا فلا یسرف فی القتل إنه کان منصورا احترام جان و مال عموم مردم 5 احترام جان و مال مسلمانان 6 34 و لا تقربوا مال الیتیم إلا بالتی هی أحسن حتی یبلغ أشده و أوفوا بالعهد إن العهد کان مسئولا توجه به بلوغ فکری در مسئله مالکیت 7 توجه به حقوق متولیان و سرپرستان 8 تأثیر اعمال نیک و بد بر ذریه انسان 9 35 و أوفوا الکیل إذا کلتم و زنوا بالقسطاس المستقیم ذلک خیر و أحسن تأویلا توحید و عدالت اساس دستورات اخلاقی 10 53 و قل لعبادی یقولوا التی هی أحسن إن الشیطان ینزغ بینهم إن الشیطان کان للإنسان عدوا مبینا اهمیت نعمت سخن گفتن و بیان 11 65 إن عبادی لیس لک علیهم سلطان و کفی بربک وکیلا عدم سلطه شیطان بر بندگان مخلص 12 80 و قل رب أدخلنی مدخل صدق و أخرجنی مخرج صدق و اجعل لی من لدنک سلطانا نصیرا صداقت مبنای اخلاق نیک نکته اخلاقی مورد نظر در آیه 34 سوره اسراء، خوردن مال یتیم است که در زیرمجموعه امور مالی در اخلاق اسلامی مطرح میشود و از یکسو با مسائل حقوقی و از سوی دیگر با مسائل اقتصادی و سیاسی ارتباط دارد که همه آنها در قلمرو ارزشهای اخلاقی قرار دارند.