خلاصه ماشینی:
"و برای محافل سیاسی تهران(اعم از ایرانی و خارجی)تردیدی باقی نمانده بود که به محض خروج سربازان انگلیسی از ایران در آوریل 1921( فروردین 1300)،نیروهای بالشویک گیلان(که خود را«ارتش ملی ایران»میخواندند)پایتخت را اشغال و حکومت مرکزی را ساقط خواهند کرد66 (به تصویر صفحه مراجعه شود) در شرایطی که شاه ایران(سلطان احمد شاه قاجار)درصدد فرار از کشور و دولت ایران درصدد انتقال پایتخت به اصفهان،شیراز،یا همدان بود حکومت انگلستان چارهای جز قبول تجزیهء ایران به یک حکومت شوروی در شمال و حکومتی تحت حمایت یا سلطهء انگلیس در جنوب، نداشت67اما ژنرال آیرن ساید فرماندهء مصمم و قوی الارادهء نیروی انگلیسی حافظ شمال ایران(نور پرنورث)،بیشتر در فکر حفاظت سربازان انگلیسی و تضمین امنیت جادههایی بود که میبایست هنگام عقبنشینی این سربازان مورد استفاده قرار گیرد.
بنابراین،میر پنج رضاخان(از افسران برجستهء لشکر قزاق ایران)را عملا در رأس لشکر قرار داد و تصمیم گرفت پیش از آنکه قوای بریتانیا خاک ایران را ترک کند به افسران ضد کمونیست لشکر قزاق اجازه دهد که به سوی پایتخت پیش روند و زمام حکومت را قبل از ورود کمونیستهای شمال به تهران قبضه کنند69 در اواسط فوریه 1921 ژنرال آیرون ساید این نقشه را با وزیرمختار انگلستان در تهران(نورمن)در میان نهاد70و چون تا این تاریخ تمامی تلاشهای سفارت انگلستان در تهران برای تشکیل حکومتی مقتدر-خواه ملی،خواه ارتجاعی و افتتاح مجلس با شکست قطعی مواجه شده بود،71مستر نورمن این پیشنهاد را پذیرفت و در آخرین لحظات سید ضیاء الدین طباطبائی(مدیر روزنامهء رعد و از سرسپردگان جدی و صمیمی سفارت انگلستان)را به رهبری سیاسی کودتا تعیین نمود."