چکیده:
برنامه ریزی تفرجی یکی از جنبه های مهم در چهارچوب مدیریت کلان و منطقه ای هر کشور محسوب می گردد. از طرف دیگر تعیین ظرفیت تحمل برای منابع تفرجگاهی یک منطقه (در مورد منطقه سبلان به طور خاص تفرجگاه های طبیعی) نه تنها باعث حفظ ارزشهای بالقوه آن می شود بلکه عامل موثری در ارائه یک تجربه تفرجی قابل قبول با حفظ منابع آن محیط نیز هست. در مقاله حاضر ظرفیت تحمل منطقه سبلان بر اساس قابلیت نسبی آن برای تعیین پهنه های تفرجگاهی و اولویت های توسعه گردشگری آن در آینده مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف اصلی از انجام این پژوهش که بر اساس روش میدانی و اطلاعات ماهواره ای و رقومی به منظور شناسائی پتانسیل های متنوع گردشگری سبلان صورت گرفته است، هدایت و کنترل توسعه گردشگری منطقه در مسیر توسعه پایدار است. در همین راستا پس از تهیه اطلاعات و تجزیه و تحلیل بر روی آنها در محیط (GIS)، با استفاده از مدل بولین پهنه های مناسب هر فعالیت اکوتوریستی تعیین گردید و در ادامه با بهره گیری از اطلاعات به دست آمده و مبانی نظری مرتبط با ظرفیت برد، آستانه تحمل هر یک فعالیتهای گردشگری پیشنهادی برای سطح منطقه محاسبه گردید. در نهایت، مطالعه شرایط موجود گردشگری و ارزیابی آن گویای آن است که عدم توجه به آستانه تحمل زیست محیطی منابع تفرجگاهی در سطح منطقه سبلان می تواند پایداری این منابع را حتی در کوتاه مدت در معرض خطر جدی قرار دهد و روند تخریب آن را تشدید نماید.
خلاصه ماشینی:
"جدول 1- توابع مورد استفاده برای ترکیب لایههای اطلاعاتی در هر یک از فعالیتهای اکوتوریستی ردیف نوع فعالیت گردشگری تابع مورد استفاده 1 کوهنوردی ارتفاع بالاتر از 1800 متر / شیب بالاتر از 20 درصد 2 دامنه نوردی و مشاهده چشم اندازهای طبیعی ارتفاع بین 800 تا 2500 متر/ شیب بین 20 تا 70 درصد/ شامل مناطق جنگلی و چشم اندازهای طبیعی 3 اسکی و ورزش زمستانی ارتفاع بالای 2300متر/ شیب بین 20 تا 70 درصد/ امکان جمع شدن برف 4 طبیعت درمانی حریم 1500 متری چشمههای آب معدنی و رودخانههایی که دارای ساحل ماسهای اند 5 ورزش آبی و ماهیگیری حریم 500 متری دریاچهها و سطوح آبی مانند سدها و حریم 400 متری بستر جاری رودها سپس پس از تعیین پهنههای مناسب فعالیتهای گردشگری بر اساس تابع فوق؛ به منظور اولویت بندی پهنههای اکوتوریستی به دست آمده از لحاظ توسعه و ارزش سرمایهگذاری یک نظام ارزیابی با استفاده از (GIS) و تکنیک منطق بولین و پرس وجو 1 صورت گرفت و بر این اساس پهنههای اکوتوریستی اولویت بندی شدند.
اولویت پنجم توسعه اکوتوریسم شامل مناطقی می شود که حداقل یک فعالیت تفریحی از جمله کوهنوردی دامنه نوردی، ورزشهای زمستانی، ورزشهای آبی و ماهیگیری و طبیعت درمانی را می توان در آنها انجام داد و منطبق بر پهنههای مستعد توسعه اکوتوریسم هستند (نقشههای 8 الی12) پس از به دست آمدن پهنههای مستعد فعالیتهای اکوتوریستی ظرفیت برد فیزیکی و واقعی هریک از این پهنهها محاسبه شد که در زیر تشریح شده است: - ظرفیت برد فیزیکی بر اساس محاسبات انجام شده توسط ادوارد اینسکیپ (Edward Inskeep) در کتاب برنامهریزی گردشگری ظرفیت پذیرش گردشگر بر اساس نفر در روز در هکتار برای هریک از فعالیتهای گردشگری به این ترتیب است: ظرفیت پذیرش گردشگر در پارک جنگلی 15، پارک طبیعی حاشیه شهری 75، پیکنیک پر تراکم 500 تا 700،پیکنیک کم تراکم 60 تا 200، ماهیگیری و قایقرانی 30 نفر در روز در هکتار است (اینسکیپ،1991)."