چکیده:
پدیده کویرزایی از مشکلات کشور هایی است که حوضه های آبریز بسته دارند. در پست ترین نقاط این حوضه ها، تالاب ها و دریاچه هایی وجود دارند که باقیمانده آخرین دوره یخچالی هستند. در دهه اخیر تغییرات اقلیمی، کمبود بارندگی، فعالیت های انسانی و سوء مدیریت منابع آب سبب کاهش ورودی آب به تالاب ها شده و خشک شدن فصلی و یا دائمی تالاب ها را به دنبال داشته است. این خشکی منجر به رسوب کانی های محلول به ویژه نمک ها شده و تالاب ها را به کویر تبدیل کرده است. تالاب میقان نیز که حوضه آبریزی به مساحت حدود 5528 کیلومتر مربع را زهکشی می کند با معضل کاهش ورودی آب و پدیده کویرزایی مواجه است. این پژوهش با هدف بررسی گسترش کویری شدن در تالاب میقان انجام شده و داده های مورد استفاده در آن شامل نقشه توپوگرافی، نقشه زمین شناسی و داده باند های انعکاسی از تصویرETM+ و تصویرIRS-P6 سال 2007 است. روش تحقیق شامل تحلیل مولفه های اصلی (PCA) مبتنی بر ماتریس همبستگی، تحلیل های دانه سنجی از 11 نمونه رسوب و بررسی های میکروسکوپی از 120 دانه از هر نمونه رسوب بوده است. نتایج تحلیل مولفه های اصلی در تصویر ETM+ و تصویر IRS، دو سطح را شناسایی کرد که سطوح درونی متعلق به PC2 و سطوح بیرونی مربوط به1PC در هر دو تصویر بوده است. بررسی های مورفوسکوپی مقاطع نشان داد که بخش خشک این تالاب قبلا زیر آب بوده و آثار هوازدگی های شیمیایی در مقاطع وجود دارد. همچنین ضریب سایش نمونه ها نشان از فرسایش آبی در رسوبات نمکی و ژیپس دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که تالاب میقان در طول تحولات اقلیمی، چنین خشکی ای را تجربه نکرده بوده است و اگر روند خشکی ادامه یابد این تالاب به کویری دائمی تبدیل می شود که امکان احیای آن وجود نخواهد داشت.
Introduction : Desertification Phenomena is a critical problem in dry climates. everglades، playas and shallow lakes are the main landscapes in the closed basins of Iran، which are formed under tectonic and climatic influences during the Pleistocene and Holocene periods. Duo to climate changes، lack of precipitation، human activity and mismanagement of water resources، entering water has been reduced and caused seasonally or permanently dryness. The drought led to deposition of dissolved salt minerals and the pond has turned into the desert. Meghan is drained catchment area of approximately 5،528 square kilometres، which has been faced to water reduction and desertification phenomena. This study was performed to investigate spreading of desert in the Meghan everglade. Meghan wetland is located in the northeast of Arak in Farahan plain. Its area is range from about 100 to 110 square kilometres. Meghan basin is made along the fault lines and its water is salty. Its height is 1،660m above sea level and is composed of two parts: the mountainous area and the sediment plain.
خلاصه ماشینی:
"مراحل انجام این پژوهش به ترتیب زیر است : 1 Enhanced Thematic Mapper 2 Merge Resolution 3 Linear Imaging Self Scanning / شکل ١ واحدهای اراضی و موقعیت تالاب میقان - برای به دست آوردن تغییرات سطوح رسوبی اطراف تالاب ، از روش تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) مبتنی بر مـاتریس همبستگی استفاده شد؛ بدین ترتیب که پس از ترکیب باندهای انعکاسی تصویر+ETM١ بـا بانـد پانکروماتیـک همـان سـنجنده ، ماتریس همبستگی آن ها محاسبه شد (جدول ١).
از آنجا که جهت باد غالب در تابستان در کویر میقان شمال شرقی است ، می توان گفـت رسـوبات توسط آب های جاری به منطقه حمل و رسوب گذاری شده و در فصل تابستان ، به دلیل خشکی میقان فرسـایش بـادی بـا شدت بیشتری وارد عمل شده است که گردشدگی ذرات و ضریب فرسایش در ایـن بخـش از رسـوبات را بـه حـداکثر می رساند؛ چنانچه مطالعات میکروسکوپی ، گردشدگی مناسب را برای نمونه شماره ٨ نشان داد.
از آنجا که جهت غالب باد در تابستان در کویر میقان شمال شـرقی اسـت ، می توان گفت رسوبات توسط آب های جاری به منطقه حمل و رسوب گذاری می شود و در فصل تابسـتان ، بـه دلیـل خشکی کویر میقان فرسایش بادی با شدت بیشتری وارد عمل شده ، باعث حمل رسوبات رسی به حاشـیه غربـی و جنوب غربی کویر می شود و از طرفی گردشدگی ذرات و ضریب فرسـایش را نیـز در ایـن بخـش از رسـوبات بـه حداکثر می رساند؛ چنانچه مطالعات میکروسکوپی ، گردشدگی مناسب را برای نمونه شماره ٨ نشان داد."