چکیده:
امروزه دیگر در این امر تردیدی نیست که هر گونه مطالعه و جستاری در قلمرو شعر کهن فارسی بدون مراجعه به جنگها و سفینههای شعری کاری ناقص و ناتمام خواهد بود. جنگها از آن جهت که بعضا نام و نشان شاعران گمنام و اشعار و آثار آنها را از تصرف زمانه در امان نگاه داشته، حائز کمال اهمیت است. در میان جنگها و سفینههای شعر فارسی، جنگ خطی شمارة 900 مجلس که به سفینة شعرا و تذکرة شعرا نیز شهرت داشته و به دست کاتبی ناشناس تحریر یافته است، به لحاظ مندرجات که در مواردی تازهیاب و بیسابقه است، ارزش و اهمیت بسیاری دارد.
Nowadays، there is no doubt that any exploration into old Persian poetry will be incomplete without recourse to anthologies and collections of poem. Anthologies are of importance because they keep intact the name and traces of unknown poets and their poems. Among anthologies of Persian poetry، the No.900 anthology of parliament which is also known as the anthology and Tazkareh of poets and has been written down by an unknown scribe is of high value and significance regarding its content which includes newly-found and unprecedented poems. In this essay، while providing a summary of characteristics of this valuable anthology written in eighth century (A.H) as well as a short commentary of literature review about it، the newly-found poems of well-known poets of sixth and seventh centuries such as Mo’ezi، Anvari، Mojir al-Din Beilaghani and Sa’di are provided. Indeed، in this article، two sonnets، one fragment and one quatrain by Anvari، one sonnet by Mo’ezi، three sonnets، one fragment and two quatrains by Mojir al-Din Beilaghani and two fragments by Sa’di are presented as poems which do not exist in their Divans.
خلاصه ماشینی:
اشعاری نو یافته در جنگ خطی 900 مجلس محسن شریفیصحی(- دکتر حامد خاتمیپور(( چکیده در این نوشتار ضمن توضیحی مجمل دربارة مشخصات این سفینة با ارزش که در قرن هشتم هجری قمری کتابت شده است و نیز شرحی کوتاه در ذکر پیشینة تحقیقاتی که بر روی آن صورت گرفته است، نمونههای نویافتهای از اشعار شاعران نامدار سدههای ششم و هفتم هجری قمری: معزی، انوری، مجیرالدین بیلقانی و سعدی به دست میدهم؛ در واقع در این مقاله دو غزل، یک قطعه و یک رباعی از انوری، یک غزل از معزی، سه غزل، یک قطعه و دو رباعی از مجیرالدین بیلقانی و دو قطعه از سعدی به عنوان اشعاری معرفی شدهاند که در دیوان شاعران نامبرده موجود نیست.
همچنین از قدیمیترین نسخههایی که مدرس رضوی از آن در تصحیح دیوان انوری بهره برده و آن را نسخة اساس خود قرار داده است، نسخهای است که در اوایل قرن هشتم هجری کتابت شده و اصل آن در کتابخانة فاتح در استانبول ترکیه موجود است ( انوری، 1376: 121 مقدمه).
با توجه به این که سفینة شعرا قبل از قرن نهم هجری که تذکرة دولتشاه سمرقندی و دیوان امیرشاهی سبزواری تألیف شده اند، کتابت شده است، بی شک قطعة بالا از امیرشاهی سبزواری نیست؛ اما همین قطعه در دستنویس دیگری نیز که متعلق به قرن هشتم است به انوری منتسب شده است؛ «در کتابخانة مجلس جنگ شعر دیگری هم هست (دستنویس شمارۀ 14017) که از لحاظ نوع خط و شکل گزینش اشعار و ترکیب مجموعه بسیار شبیه جنگ شمارۀ 900 است.