چکیده:
پدیده شهرنشینی پدیدهای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه و آینده شهر نقش به سزایی دارد. انتخاب مکان مناسب برای پارکها و فضاهای سبز شهری، که در تداوم کیفیت زندگی مردم نقش دارند، یک فرایند پیچیده است که نه تنها نیازمند تواناییهای تکنیکی فراوانی است، بلکه نیازهای فضایی کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، محیطی و سیاسی را نیز میطلبد. چنین پیچیدگیهایی ناگزیر استفاده از ابزارهای متعدد تصمیم گیری، از قبیل سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و روشهای آنالیز تصمیم گیری چند معیاره همچون استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، است. پژوهش حاضر به منظور تعیین مکان مناسب برای توسعه فضاهای سبز شهری انجام گرفته از نوع کاربردی بوده و روش انجام آن توصیفی – تحلیلی است. محور و اساس کار در این پژوهش، بررسی محدوده مورد مطالعه بر اساس پنج معیار اصلی (جمعیتی، کالبدی، اقتصادی، طبیعی و آلودگی) و استفاده از نرم افزارGIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی است. به این منظور ابتدا، دادههای مکانی (نقشه) جمع آوری گردید و در ادامه به منظور الگوسازی هر کدام از معیارها بر اساس ارزش و اهمیت آن در مکانیابی فضای سبز، وزن مناسبی برای هر معیار در نظر گرفته شد و نهایتا از هم پوشانی لایه هم وزن الگوی بهینه برای توسعه فضای سبز تعیین گردید. نتایج ارزیابی حاکی از آن است که فضای سبز منطقه 9 با توجه به معیارهای مکانیابی از پراکنش مناسبی برخوردار نبوده و از طرفی، فضاهای سبز موجود جوابگوی نیازهای جمعیتی در آینده نیست.
Today، urbanism phenomenon is growing. Analyzing of suitable location and geographic distribution for green spaces is very important in urban future. Selection of location for parks and urban green spaces is complex process that not only needs great technique skills but also; require physical، economic، social and environmental needs. So we should use from multi tools to making decision such as: Geographic Information Systems (GIS) & Analytical Hierarchy Process (AHP). This paper was done in order to suitable selection of urban green spaces. It is applied and the method of research is analysis- descriptive. We study 9 district based on five indicators such as: Demographic، physical، economic، natural and pollution also we use (GIS) software and (AHP) process. In order to، at first were collected local data (plans) and then was done GIS ready also was used overly method in GIS for analyzing information. After that have been given appropriate weight for each indicator according to value and important of green space location. At finally was prepared appropriate model for developing of green spaces from overlapping the same layers. The results of this research show that green spaces of 9 district isn’t appropriate distribution also the green spaces isn’t enough for population needs in future .
خلاصه ماشینی:
"مکانیابی فضای سبز شهری(پارکهای درون شهری) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه 9 کلانشهر مشهد) طاهر پریزادی1، حجت شیخی2، مریم ابراهیم پور3 1- عضو هیات علمی گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات بروجرد 2- عضو هیات علمی دانشگاه ایلام 3- دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات بروجرد چکیده پدیده شهرنشینی پدیدهای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه و آینده شهر نقش به سزایی دارد.
بنابراین میتوان چنین عنوان نمود که فضای سبز شهری آن بخش از ساختار شهر است که در محدوده شهر بوده و شامل مجموعهای از انواع گیاهان دست کاشت که برای استفاده عمومی و رفاه حال شهروندان و همچنین افزایش کیفیت زیستی شهرها ایجاد شده و دارای کارکردهایی چون تعدیل دما، تلطیف هوا، زیبایی بصری، روح بخشی به کالبد بی جان شهر و غیره است (حیدری،1388:87).
از آنجا که در این پژوهش با پارامترهای متفاوتی رو به رو هستیم و ارزش گذاری هر یک از این پارامترها، نیاز به زمان طولانی و دقت فراوان دارد و با توجه به این که خاصیت اصلی GIS در ارزشیابی چند منظوره و تحلیلهای جامع نگر این است که در کمترین زمان و دقیق ترین شکل با پردازش پارامترهای بیشمار تصمیم گیری قطعی را میسر میسازد، بنابراین استفاده از این سیستم میتواند در مکان گزینی دقیق و جامع نگر پارکها و فضای سبز شهری به ما کمک فراوانی نماید."