چکیده:
شکل گیری اکثر تمدن های بشری در کنار رودخانه هایی باکاربری های متفاوت و گسترده شامل تامین آب آشامیدنی، مصارف کشاورزی، صید آبزیان و ماهیگیری، تامین انرژی در گذشته و همچنین به کارگیری از پتانسیل های گسترده رودخانه ها در بهبود سیما و منظر شهری و ایجاد تنفس گاه های عمده شهری و خلق کمربندهای سبز طبیعی در حاشیه رودخانه ها در زمان حال، نشانگر اهمیت بسیار این منبع حیاتی و طبیعی است. متاسفانه در عصر حاضر و شهرهای کنونی سرزمینمان، ایران، آن طور که شایسته است به این عامل حیات بخش توجه کافی نمی شود و کناره رودخانه ها با پتانسیل بسیار بالا برای زیباسازی و بهبود سیما و منظر شهری، بی استفاده مانده و نه تنها حاشیه ای نازیبا از خود به نمایش گذاشته است، بلکه در بعضی از شهرهای کهن از جمله شوشتر و دزفول، تاسیسات آبی همچون آسیاب های آبی و پل های باستانی آن مناطق که به دوره ساسانی بر می گردد، نیز در حال تخریب است. بی شک راه نجات از این وضعیت کنونی، توجه به اصول معماری پایدار و دخالت دادن آن در طراحی های محوطه و کناره رودخانه ها است. در این تحقیق -که جزو تحقیقات توسعه ای1 محسوب می شود- سعی خواهد شد تا پس از ارائه تعاریفی مرتبط با موضوع به اصل طراحی پایدار و مولفه های آن بر روی جداره رودخانه ها پرداخته و در نهایت با تبیین این مولفه ها در برخورد با رودخانه، راهکارهایی برای رسیدن به طرحی جامع برای ایجاد کمربند سبز مناسب در حاشیه رودخانه ها و تبدیل آنها به مراکز پویا و زنده شهری ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
بدین منظور در این تحقیق که با هدف بررسی طراحی معماری پایدار بر روی جداره رودخانهها صورت گرفته، سه مرحله مورد توجه بوده که عبارت است از : 1.
در مورد ضرورت و اهمیت این علم میتوان گفت که طراحی و طرز عمل سازههای هیدرولیکی نظیر سدهای ذخیرهای و انحرافی، مهندسی رودخانه، جادهسازی و طراحی تفرجگاههای شهری و بین شهری با تأکید بر مسایل زیستمحیطی، بدون توجه به علم هیدرولوژی و به خصوص بدون آشنایی با پوتومولوژی که در مورد خصوصیات فیزیکی و شیمیایی رودها، رفتارهای مختلف رودخانه از قبیل تغییر دبی آب، تغییر بستر، رسوبگذاری، تغییر مسیر و طغیانهای فصلی به بحث میپردازد، امری غیر علمی و مذموم است.
بنابراین به طور خلاصه میتوان گفت از نظر توسعه پایدار یک طرح در رودخانه ، باید موارد ذیل را مد نظر قرار دهد؛ - شناسایی گونههای مختلف رودخانه و برگزیدن استراتژی مناسب در برخورد با آن - مشخص نمودن اکوسیستم موجود و تلاش در جهت حفظ اکوسیستمهای ثابت و قابل برگشت مانند جنگلها و مراتع - ملاحظات زیستمحیطی - توجه به حیات وحش، اکوسیستم محیط و رشد و نمو آبزیان - توجه به مسئله رسوبگذاری رودخانه و همچنین فرسایش خاک در کناره رودخانهها - توجه به نقطهنظرهای تکنیکی در برخورد با رودخانه - توجه به کیفیت آب و چگونگی استفاده و ذخیرهسازی آن - حفظ حریم مناسب رودخانه در جهت جلوگیری از بر هم زدن دبی آب، لبه رودخانه و پوشش گیاهی کناره آن - توجه به جنبه فرهنگی و تاریخی رودخانهها و زنده کردن گذشته پربار آنها به شکلی نو - احیا و بازسازی سازههای آبی (پلها، آسیابها و ...