چکیده:
امام حسن مجتبی7 یکی از مصادیق آیه تطهیر و اهل بیت پیامبر اکرم نزد تمام مسلمانان بشمار میآید. آن حضرت در طول زندگی با مشکلاتی روبرو شدند که یکی از آنها معاویه بود که در برابر حضرت قرار داشت. پس از شهادت حضرت علی7 معاویه که امام حسن7 را مانعی عمده بر سر راه نقشههای خود میدید، برای هموار کردن خلافت فرزندش، در صدد از بین بردن حضرت برآمد تا این که ایشان را به شهادت رساند.جریان شهادت امام مجتبی7 با سمی که معاویه آماده کرده بود، از قضایایی است که اندیشمندان اهلسنت به طور فراوان به آن پرداخته و این ماجرا را نقل کردهاند، اما برخی برای تبرئه معاویه از این جنایت، آن را انکار و شبهاتی در اینباره مطرح کردهاند که در این نوشتار به بررسی آنها پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
"وی درباره شهادت امام مجتبی7 به دست معاویه مینویسد: اما این سخن که معاویه به حسن زهر داد (و او را به قتل رسانید)، از چیزهایی است که برخی از مردم آن را نقل کردهاند، ولی با دلیل شرعی یا اقرار معتبر ثابت نشده و کسی هم آن را با قاطعیت نقل نکرده است و این چیزی است که نمیتوان به آن علم پیدا کرد و اعتقاد به آن اعتقاد بدون علم است و شکی نیست که حسن در مدینه بود و معاویه در شام.
3 ابن کثیر نیز بدون ارائه دلیل، فقط به انکار این جریان پرداخته و نوشته است: برخی روایت کردهاند یزید بنمعاویه به جعده، همسر امام مجتبی، سفارش کرد که اگر آن حضرت را مسموم کند، با او ازدواج ابنعربی، محمد بنعبدالله، العواصم من القواصم، ص220-221.
شایان ذکر است، ذهبی هر چند در کتاب تاریخ الإسلام درصدد انکار این جنایت برآمده، ولی در کتاب سیر اعلام النبلاء به نقل از واقدی تصریح میکند که شهادت امام حسن7 با دسیسه معاویه صورت گرفته است و مینویسد: «وقد سمعت بعض من یقول:کان معاویة قد تلطف لبعض خدمه أن یسقیه سما» (همو، سیر أعلام النبلاء، ج3، ص274).
2 انتصاب یزید به خلافت چنان تأثیر شگرفی در انحطاط جامعه اسلامی ایجاد کرد که حسن بصری این عمل معاویه را نوعی خطای بزرگ تلقی میکند و مینویسد: معاویه چهار خصلت داشت که اگر فقط یکی از آنها را میداشت، برای هلاکتش کافی بود: اول: خود را به کمک سفیهان بر دوش امت سوار کرد، تا آنکه بدون مشورت با امت با آنکه در میان امت اصحاب پیامبر( صاحبان فضیلت بودند، بر آنها استیلا یافت."