چکیده:
طی چند دهه اخیر عواملی چون رشد جمعیت، نیاز به سطوح بالاتر اشتغال، محدودیت های بخش کشاورزی و نیاز به فعالیت های جدید ضرورت گسترش فعالیت های صنعتی را در ایران بیش از پیش آشکار ساخته است. یک شهرک صنعتی، به عنوان بهینه ترین روش استفاده از فضای جغرافیایی، مکانی برای تمرکز واحدهای صنعتی و تولیدی است. تصمیمات خوب درباره گسترش و مدیریت این شهرک ها نیازمند داده های فضایی قابل اعتماد است. بنابراین، برای داشتن یک مدیریت مناسب و رسیدن به اهداف سازمانی شهرک های صنعتی در ایران نیاز مبرم به ایجاد بانک های اطلاعاتی موثق از جمله پایگاه های داده های مکانی وجود دارد. بکارگیری سیستم های اطلاعاتی مدرن از جملهGIS برای ذخیره سازی، تجزیه و تحلیل، نمایش و به هنگام سازی داده های مکانی مربوط به شهرک های صنعتی ایران به عنوان مزیتی تلقی می شود که هرگونه تاخیر در بکارگیری آن می تواند به افزایش هزینه های اجرایی و مدیریتی منجر گردد. در این مقاله ضمن طرح مساله ی فقدان، نقصان، یا پراکندگی داده های مربوط به واحدهای صنعتی شهرک فرامان در نزدیکی شهر کرمانشاه با 160 واحد صنعتی و کارگاهی به ضرورت استفاده از GIS در چنین شهرک هایی اشاره، و ضمن تبیین مبانی نظری، چگونگی روش طراحی، ایجاد و بکارگیری یک سیستمGIS در شهرک صنعتی فرامان به تفصیل بیان شده است. این روش شامل مراحل زیر بوده است: 1- گردآوری تمام داده های فضایی موردنیاز جهت راه اندازی یک سیستمGIS از طریق مصاحبه، پرسشنامه، نقشه های موجود و عکس های هوایی و ماهوارهای 2- برگزاری جلسات کاری گروهی با حضور مدیران واحدهای صنعتی و افراد صاحب دانش 3- رقومی سازی نقشه های موردنیاز 4- تهیه فهرستی جامع از تمامی داده های ممکن و انتقال آن به پایگاه داده مکانی 5- (Geo-Database) وارد کردن داده ها به رایانه و سیستم GIS مورد پیشبینی و 6- مرتبط ساختن داده های مکانی و توصیفی. اگرچه ارزیابی نهایی اثرات و موفقیت راه اندازی سیستمGIS شهرک صنعتی فرامان نیاز به زمان نسبتا بیشتری دارد، با اینحال، نظرسنجی های به عمل آمده از مدیران و بخش اجرایی شهرک حاکی از ایجاد موقعیتی جدید و بهتر برای مدیریت شهرک از طریق راه اندازی و بکارگیری سیستمGIS شهرک است.
During the last couple of decades، some factors such as population growth، need for higher levels of employment، limitations of agriculture sector and search for new activities have necessitated establishing and expanding industrial activities in Iran. An industrial estate، as one of the most suitable ways of optimal application of geographic space، is a place for the concentration of productive and industrial units. Good decisions about expanding and managing these estates require reliable spatial data. Therefore، to have a proper management and to obtain the organizational objectives of industrial estates in Iran، there is a need to create reliable databases containing spatial data. Implementation of modern information systems such as GIS to storing، analyzing، displaying and updating spatial data related to industrial estates of Iran is an advantage and any delay to apply this technology can lead to increase the executive and managerial costs. Kermanshah is one of 31 provinces of Iran located in west of the country and does have several industrial estates. It seems that establishing an information system based on GIS is a necessity for each. This paper، first introduces the industrial estate of Faraman in Kermanshah city which contains 160 productive and industrial units. Then how a geographic information system is designed and applied to this estate is discussed in details. The methodology of this study comprises: 1- collecting all required spatial data، 2- conducting focus groups include managers and knowledgeable individuals، 3- digitizing required maps، 4- providing a comprehensive list of all possible data and transferring them into a Geo_Database، 5- entering data into computer and 6- linking spatial and aspatial data. Although the final investigation about success of geographic information system for the industrial estate of Faraman has not yet reached enough time، the introductory surveys among managers and executive personnel of the estate indicate a new and better situation of managing the estate when they use GIS. The success of this experience can be shared with other industrial estates of Kermanshah province and even other estates in elsewhere of Iran.
خلاصه ماشینی:
این روش شامل مراحل زیر بوده است: 1-گردآوری تمام دادههای فضایی مورد نیاز جهت راهاندازی یک سیستم SIG از طریق مصاحبه،پرسشنامه،نقشههای موجود و عکسهای هوایی و ماهوارهای 2-برگزاری جلسات کاری گروهی با حضور مدیران واحدهای صنعتی و افراد صاحب دانش 3-رقومیسازی نقشههای مورد نیاز 4-تهیه فهرستی جامع از تمامی دادههای ممکن و انتقال آن به پایگاه داده مکانی 5- esabataD-oeG( وارد کردن دادهها به رایانه و سیستم SIG مورد پیشبینی و 6-مرتبط ساختن دادههای مکانی و توصیفی.
حال سؤالاتی که مطرح میشوند عبارتند از:آیا با بکارگیری یک سیستم SIG و ایجاد یک پایگاه داده مکانی1 میتوان مسائل مرتبط با فقدان،نقصان،پراکندگی و کهنه بودن دادههای راجعبه واحدهای مختلف شهرک صنعتی فرامان را کاهش داد؟چنین سیستمی برای شهرک صنعتی فرامان چگونه و با استفاده از چه روشی ساخته میشود؟و کدام قابلیتهای این سیستم میتواند به عنوان ابزاری مؤثر جهت اتخاذ تصمیمات بهتر در دسترس مدیران و تصمیمگیران این شهرک قرار گیرد؟ اهداف شهرکهای صنعتی در ایران از زوایای گوناگونی از جمله اثرات بهداشت محیطی آنها (یونسیان و همکاران،1388)،تأثیر بر توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی(لنگرودی و نجفیکانی، 1385-سرور امینی و همکاران،1389)و ارزیابی ریسک سایت(جعفری و همکاران،1388)مورد بررسی قرار گرفتهاند.
بعد از وارد کردن دادههای مکانی و توصیفی مربوط به بیش از 160 واحد صنعتی مستقر در شهرک فرامان و کلیه عوارض موجود در سطح شهرک که بالغ بر هزاران آیتم اطلاعاتی بودند،کار ویرایش و کنترل کیفیت دادهها به شرح زیر انجام گردید: از آنجا که بسیاری از دادههای مکانی مورد استفاده برای این پروژه با نرمافزار DACotuA و در فرمتهای GWD تهیه شده بودند لذا مهمترین قسمت کار در این مرحله تبدیل لایههای مذکور به فرمت SIG 6بود.