چکیده:
دائره المعارف قرآن لیدن، در مقالات متعددی گاه به صورت محوری و گاه در ضمن موضوعات دیگر، به بحث پیرامون اهل البیت(ع) ـ توسط پژوهشگران مسلمان و عمدتا غیرمسلمان ـ پرداخته است. یکی از مقاله های مهم در این موضوع، مقاله «خانواده پیامبر» نوشته «علی آسانی» می باشد. نظریه ارایه شده در این مقاله دو رکن اساسی است: اول) گاهی منظور از «اهل بیت» و «خانواده پیامبر» دو تعبیر از یکسری افراد خانواده است که شامل همسران، دختر، داماد و نوادگان ایشان، می باشد و گاهی افراد خاصی از این گروه مد نظر می باشد. دوم) هدف اصلی قرآن از پرداختن به مساله «اهل البیت»(ع)دیده نشده و تفاوتی میان ایشان و دیگر افراد خانواده پیامبر(ص) و خانواده سایر پیامبران در آیات قرآن لحاظ نشده است. از آنجا که نظریه های ذکر شده متاثر از مبانی فکری گروهی از اهل تسنن و برگرفته از برخی روایات شاذ در کتاب های آنان بوده که مخالف دلالت های قرآنی و احادیث قطعی صادر شده در این زمینه است، از چند جهت قابل نقد می باشد که در این نوشتار به آن پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا پس از بیان مفاد مقاله، مطالبی پیرامون نویسنده آن و سپس بررسی و نقد محتوای مقاله ارایه میگردد: 1ـ مفاد مقاله «خانواده پیامبر» با مطالعه دقیق مقاله، دیدگاه نویسنده آن به شرح زیر قابل استنتاج است: ـ علت پرداختن قرآن به موضوع «خانواده پیامبر»، متمایز ساختن ایشان از سایر مسلمانها به دلیل گرایش عمومی قرآن برای مبالغه در حق خانواده و ذریه بیشتر پیامبران است؛ ـ در آیات قرآن «خانواده پیامبر» و «أهل البیت» دو تعبیر یکسان از افرادی هستند که اولا در آیه 41 سوره انفال و آیه 7 سوره حشر مصادیق «ذیالقربی» شمرده شدهاند و ثانیا در آیه 33 سوره احزاب به جایگاه ویژة «عصمت» آنها اشاره شده است.
هـ) دلایل شیعیان برای تفسیر «أهل البیت» به «پنج تن آل عبا» نویسندة مقالة «خانوادة پیامبر(ص)» در بیان نظر شیعه در تفسیر «أهل البیت(ع)» مینویسد: «شیعه در راستای تکریم علی بن ابیطالب(ع) و فرزندش به عنوان وارثان حقیقی پیامبر(ص)، معمولا واژة «أهل البیت» را خانواده نزدیک پیامبر میداند، یعنی دختر ایشان فاطمه(س) و داماد ایشان علی(ع) و دو پسر او ـ حسن و حسین(ع) ـ و نوادگان آنها» و مدعی است دلیل شیعه فقط استناد به چند روایت تاریخی دربارة حدیث کساء است که پیامبر(ص) فقط یکبار (!) ایشان را جمع کرده و خانوادة خود نامید!
و) بررسی محتوایی حدیث کساء نویسندة مقالة خانوادة پیامبر، دربارة تفسیر «اهل البیت(ع)» توسط حدیث کساء چنین نوشته است: «شیعیان در مقام اثبات این تفسیر به تعدادی روایت تاریخی استناد میکنند که یک مرتبه پیامبر(ص)، فاطمه، علی، حسن و حسین(ع) را در زیر پوشش (کساء) خود جمع کرد و آنها را با عنوان خانوادة خویش خطاب کرد و برای محفوظ ماندن آنها، دعا نمود»."