چکیده:
هدف این پژوهش تعیین رابطه بین مؤلفه های روابط مادر ــ کودک و نشانگان اضطرابی کودکان پیش دبستانی بود. 291 زن به روش نمونه برداری خوشه ای از بین مادران کودکان 2 تا 6 سال شهر تهران، انتخاب شدند و به مقیاس اضطراب کودکان پیش دبستانی (اسپنس و دیگران، 2001) و مقیاس روابط کودک- والد (پیانتا، 1992) پاسخ دادند. نتایج آزمونهای همبستگی و تحلیل رگرسیون مشخص ساختند که روابط مثبت مادر- کودک، پیش بینیکننده منفی نشانههای اختلال اضطراب اجتماعی، وسواس بی اختیاری و ترس از جراحتهای جسمانی است. در حالیکه تعارض مادر-کودک یک پیشبینیکننده مثبت نشانگان اضطرابی به ویژه اضطراب تعمیم یافته، اضطراب اجتماعی و ترس از جراحت های جسمانی در کودکان است. همچنین وابستگی مادر-کودک پیش بینی کننده مثبت نشانگان اضطرابی به خصوص در مورد اضطراب جدایی است. نتایج این پژوهش بر استلزام توجه به روابط مادر- کودک در ارزیابی وضعیت کودکان، به ویژه در موقعیتهای بالینی و ضرورت طراحی و استفاده از نیمرخ درمانی توسط متخصصان بالینی کودک تأکید داشتند.
خلاصه ماشینی:
"Keywords: child-mother relationships, anxiety, preschooler مقدمه روانشناسی مرضی تحولی همواره تمرکز فزایندهای بر درک عوامل خطرساز زودرس1 در پدیدآیی اختلالهای درونیسازیشده2 مانند اضطراب و افسردگی داشته است (جاکوبسن، هارود و فرگوسن، 2012).
از سوی دیگر پژوهشهایی که به صورت پسرویدادی به بررسی مشکلات دوران بزرگسالی پرداختهاند، نشان دادهاند مراقبت مادرانه که دربرگیرنده گرمی و روابط مثبت مادرـکودک است با کاهش مشکلات اضطرابی و فزونحمایتگری مادرانه که بیانگر حمایت، مداخله و مهار بیش از حد کودک است و با افزایش مشکلات اضطرابی و شکایات جسمانی مشارکت دارد (مهرآبادی، محمدی، آقابابایی، ایزدپناه، پناغی و قدیری، 1390).
همچنین همبستگی نمره کل و زیرمقیاسهای آن شامل اختلال اضطرابی تعمیمیافته، هراس اجتماعی، وسواس، ترس از جراحتهای جسمانی (به عنوان یک هراس خاص) و اختلال اضطراب جدایی با زیرمقیاس اضطراب مقیاس درجهبندی کانرز1 (کانرز، 1999) که در پژوهشهایی قبلی از اعتبار و روایی خوبی در ایران برخوردار بوده، به ترتیب 67/0، 57/0، 55/0، 41/0، 52/0و 49/0 محاسبه شده است (قنبری، خانمحمدی، خداپناهی، مظاهری و لواسانی، 1390).
همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان دادند که افزایش میزان تعارض بین مادران و کودکان با افزایش نشانههای اضطرابی همراه است و به صورت خاص این مقیاس پیشبینیکننده مثبت نشانههای اضطراب تعمیمیافته، اضطراب اجتماعی و ترس از جراحتهای جسمانی در کودکان پیشدبستانی است.
توجیه اختلالهای اضطرابی نیز بر این مبنا استوار است که کودکان دلبسته ناایمن مستعد ابتلا به سطوح بالای اضطراب مزمن در زندگی آتی خود هستند، زیرا در دسترس نبودن، عدم پاسخدهی و غیرقابل پیشبینی بودن مراقب باعث میشود که ترس از تنها ماندن و ناتوانی در مقابله با خطرهای احتمالی همیشه با کودک همراه باشد."