خلاصة:
انس با قرآن مفهومی پرکاربرد در فرهنگ اسلامی است و در روایات بسیاری بر انس با قرآن تاکید شده است. انس با قرآن اگرچه جلوه ها و ظهورهای متعددی از جمله قرائت، روخوانی، حفظ و فهم مفاهیم دارد، اما هیچ یک از این موارد نمی تواند معنای حقیقی انس با قرآن را تبیین کند. این مقاله ضمن بررسی مفهوم حقیقی انس با قرآن از رهگذر تاکید بر معنای لغوی این واژه، انس با قرآن را در معنای آرامش یافتن و رسیدن به سکینه در محضر قرآن میداند و در ادامه مهمترین آثار انس با قرآن را از رهگذر آیات و روایات مورد مطالعه قرار میدهد.
ملخص الجهاز:
"قرآن از مؤمنان میخواهد تا هر روز پس از حضور در اجتماع و آلوده شدن به اقتضائات زندگی دنیوی، که همان غلبه جنبههای نفسانی بر جنبههای روحانی است، ساعاتی را در کنار چشمۀ آرامشبخش قرآن بیاسایند و روح خود را به آرامشی معنوی بسپارند و این همان مفهوم انس با قرآن است و بیشک این انس تنها با تلاوت ظاهری حاصل نمیشود؛ به بیان دیگر اگرچه انس با قرآن کریم مراحل مختلفی از جمله نگاه کردن، شنیدن، روخوانی، قرائت، ترتیل، تلاوت، حفظ، تدبر، تفکر، تمسک، فهم و عمل دارد؛ اما مرحله نهایی و اصلی انس، عمل کردن به دستورات آن امانت مقدس الهی و پیاده نمودن در جامعه میباشد.
(جوادی آملی، 1385: 16، 197) چنانکه مضمون این مطلب در روایات بسیاری نیز بیان شده است؛ از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: «چرا قرآن با تکرار و درس و نشر جز تازگی اثر دیگری نمیپذیرد؟» آن حضرت فرمود: «تازگی قرآن برای آن است که خدای والا آن را برای زمان یا مردم خاصی نفرستاده است تا تاریخ مصرف آن سپری گردد و کهنه شود و چون همیشگی و همگانی است، در هر زمان جدید است و نزد هر مردمی تا روز قیامت شیرین و پرجذبه است.
پاسخ کلی این است که هر فایدهای که بر آرامش روانی مترتب است، بر انس با قرآن هم مترتب است؛ چون گفتیم که انس با قرآن به معنای آرامش یافتن در کنار قرآن است و وقتی انسان به آرامش روانی برسد، همین سکینه خود پیامدهای مثبت بسیاری دارد و از آثار منفی اضطراب در زندگی نیز جلوگیری میکند."