خلاصة:
یکی از انواع خشونت، خشونتخانگی است که رایجترین شکل آن، خشونت مرد علیه زن است. از اموری که توسط برخی برای توجیه اعمال خشونت مورد سوءاستفاده قرار میگیرد؛ آیه 34 سوره مبارکه نساء است که در فرازی از آیه در خصوص رفتار با برخی همسران میفرماید: واضربوهنّ. حال این مقاله در پی جواب این پرسش است که آیا به راستی اسلام فرمان به خشونت خانگی داده است؟ این پرسش اگرچه جزئی به نظر میرسد اما اگر رفع شبهه نشود ایرادی کلی بر پیکرة دین است. برای یافتن جواب، به پژوهشی در نظرات مختلف تفسیری، فقهی و حقوقی پرداختهایم و در پایان با مقایسهی آنها به نتیجه-گیری و توجیه این دیدگاه پرداختیم که اولا نشوز معنایی فراتر از صرف عدم تمکین جنسی دارد و ثانیا واکنشی که به چنین نشوزی داده میشود دارای سه ویژگی تعزیری، تدریجی و حتّی کمتر از حد ثبوت دیه بودن است.
One of the types of violence is domestic violence, the most common form of which is male violence against women. Matters used by some to justify violence; Verse 34 of Surah An-Nisa 'which is in a part of the verse, regarding the treatment of some spouses, said: “And beat them”. This article now seeks to answer the question of whether Islam really commanded domestic violence? This question, while seemingly minor, is a general objection to the body of religion if it is not dispelled. To find the answer, we have conducted research on various interpretive, jurisprudential and legal views and finally, by comparing them, we conclude and justify this view; First, arrogance has a meaning beyond mere sexual disobedience And secondly, the reaction given to such arrogance has three characteristics: being Ta'zir, gradual, and even less than the proof of diyat.
ملخص الجهاز:
برای یافتن جواب، به پژوهشی در نظرات مختلف تفسیری، فقهی و حقوقی پرداختهایم و در پایان با مقایسهی آن-ها به نتیجهگیری و توجیه این دیدگاه پرداختیم که اولاً نشوز معنایی فراتر از صرف عدم تمکین جنسی دارد و ثانیاً واکنشی که به چنین نشوزی داده میشود دارای سه ویژگیِ تعزیری، تدریجی و حتّی کمتر از حد ثبوت دیه بودن است.
اگر کسی به ظاهر آیه تمسّک کرد و بگوید ظاهر آیه خطاب به مسلمانان است؛ پاسخ داده می-شود که در آیهی حدّ زنا و سرقت و قذف نیز خطاب، به جمیع مسلمین است ولی آیا در این موارد خود فرد بدون اذن حاکم میتواند اجرای حد کند؟ لذا مرد باید در صورت نشوز زن به محکمه شکایت کند.
» امّا این نظر توسط قائلین تأدیبی بودن تنبیه اینگونه به چالش کشیده میشود که قرآن کریم در مورد نشوز زوجه به صورت پله پله، تدابیری را تجویزکردهاست که رعایت ترتیب در هر مرحله واجب است و این مراحل عبارتاند از: مرحلهی اول: موعظه و قهر و تنبیه بدنی مرحلهی دوم: تشکیل محکمهی صلح خانوادگی و دخالت داوران فامیلی مرحلهی سوم: دخالت مقام قضایی این گروه از محققان قائلاند که آنچه شیخ صدوق و قائلین تعزیری بودن به دنبالش هستند در آیه 35 سوره نساء ذکر شدهاست و اگر آیه 34 هم راجع به رجوع به حاکم باشد دیگر ذکر این دو آیه در پی همدیگر، با موضوع داوری بین زوجین، مناسب نخواهد بود.
امّا این استدلال برای تعزیری بودن ضرب ناشزه به نظر قوی نمیرسد چرا که قائلین به تأدیبی بودن میتوانند پاسخ دهند که این مورد نیز به مصلحت زنان است.