خلاصة:
امروزه دولتها نیاز به حمایت ویژه از کودکان را به خوبی احساس کردهاند و دریافتهاند که کودکان امروز، آیندگان جامعه هستند. به همین جهت است که کشورها اقدامات و سیاستهای متفاوتی را در راستای حفظ و ارتقای حقوق کودکان پیش گرفتهاند. یکی از این تدابیر، ایجاد نهادی تحت عنوان کمیسر کودکان Commissioner for children است. این ادبیات در نظام حقوقی ایران اندکی غریب است چراکه تا به اکنون چنین نهادی در ایران شکل نگرفته است اما بسیاری از کشورها از جمله نیوزیلند، استرالیا، اتریش و نروژ اقدام به تاسیس کمیسر کودک کردهاند و حیطة وظایف آن را در قوانین خود منعکس ساختهاند. وظایف تعریف شده برای کمیسرها همچون ارتقا و حراست از منافع کودکان، مشارکت در قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای آنها، دفاع از کودکان در محاکم، میانجیگری و افزایش آگاهی عمومی از حقوق کودکان، در بستر رعایت مصالح و منافع عالیه و حراست از حقوق کودکان در نظر گرفته شده است. مبنای حضور چنین تشکیلاتی را میتوان در دوری گزینی از نهادهای رسمی عدالت کیفری به جهت عدم پایداری در بزهکاری و حاکم بودن الگوهای بالینی و ترمیمی در خصوص اطفال و نوجوانان جست و جو کرد.
در ایران نیز نهادهایی همچون سازمانهای مردم نهاد، آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، شورای حل اختلاف ویژة امور زندانیان و دادستانی دارای مشابهتهای مسئولیتی با کمیسر کودکان هستند و گویی همه به سمت یک هدف پیش میروند. علیای حال وجود چنین قالبهای پراکندهای توجیهکنندة نیاز به یک نهاد اختصاصی در عرصة حمایت از اطفال نیست و شایسته است که نهادی با اختیاراتی وسیع در حوزه اطفال و نوجوانان ایجاد شود که بتواند با اقدامات خود مانع ورود این افراد به نظام کیفری شود.
Today Governments are well aware of the need for special protection from children and have realized that today's children are the future of society. That is why countries have adopted different actions and policies to protect and promote the rights of children. One of these policies is the creation of an institution called the Commissar for Children. This literature is a bit strange in the Iranian legal system because such an institution has not been formed in Iran so far But many countries, including New Zealand, Australia, Austria, and Norway, have set up child commissions And have reflected the scope of its duties in its laws. The duties defined for the commissioners are considered as promoting and protecting the interests of children, participating in legislation and supervising their proper implementation, defending children in the courts, mediating and raising public awareness of children's rights, in the context of respecting the highest interests. And the protection of children's rights. The basis for the presence of such organizations can be sought in avoiding the official institutions of criminal justice due to the instability in delinquency and the prevalence of clinical and restorative patterns in children and adolescents. In Iran, institutions such as NGOs, department of education, State Welfare Organization, Complex Dispute Resolution Council for Prisoners, and the Prosecutor's Office have the same criteria of responsibility as the commissioner of children, and it seems that everyone is moving towards the same goal. However, the existence of such scattered forms does not justify the need for a specialized institution in the field of child protection, and it is appropriate to establish an institution with broad powers in the field of children and adolescents that can prevent these people from entering the criminal justice system.
ملخص الجهاز:
شناخت این نهاد و تطبیق آن با نهادهای داخلی در ایران میتواند گام موثری در افزایش کیفیت اجرای عدالت کیفری اطفال و نوجوانان داشته باشد، چراکه با توجه به فقدان نهادی تخصصی در راستای حمایت همه جانبه از کودکان و نوجوانان در ایران، ایدة تشکیل چنین ساختاری میتواند در حل مشکلات پیش روی این دسته از افراد راهگشا باشد.
علیرغم تلاشهای صورت گرفته در برقراری ارتباط با موسسات کمیسر کودکان در کشورهایی همچون استرالیا و نیوزلند، جهت دستیابی به منابع و تحقیقات احتمالی در این حوزه، دریافتیم که این موضوع مورد غفلت پژوهشگران قرار گرفته است و فقدان منبعی متقن، از مشکلات تحقیق حاضر بود، فلذا در این مجال تلاش میشود تا با روشی توصیفی-تحلیلی، ضمن معرفی نهاد کمیسر کودکان، ابعاد وظایف آن و بررسی مبانی توجیه کننده آن، دریابیم که اساسا نهاد کمیسر کودکان چه وظایفی را در راستای عدالت کیفری اطفال و نوجوانان برعهده دارد؟ و اینکه در ایران چه نهادهایی مشابه با ظرفیت اجرایی کمیسر فعالیت دارند؟ به نظر میرسد میتوان تشکیلاتی را در ایران یافت که در مسیر وظایف کمیسرها حرکت میکنند از جمله میتوان به سازمان بهزیستی و یا سازمانهای مردم نهاد اشاره کرد که تلاش میکنند تا با اقدامات و سیاستهای حمایتی خود، کودکان را از عرصة عدالت کیفری دور کنند.
کمیسر کودکان در معنای یک اصطلاح تخصصی عبارت است از مجموعه و نهادی که وظایف خطیری در حوزه حقوق اطفال و نوجوانان برعهده دارد، این نهاد با روشها و ساز و کارهایی که قانون به وی اعطا میکند سعی در ارتقای حقوق کودکان و مطلوب ساختن وضعیت آنان دارد.