خلاصة:
حقوق پدیدآورندة اثر» از امتیازاتی است که مقررات کپیرایت به پدیدآورنده اختصاص میدهد تا از ارتباط پدیدآورندگان با آثارشان حفاظت شود و نیز این امکان را به آنان میدهد که بتوانند از نتیجة عملکرد خود بهصورت مادی (اقتصادی) و معنوی (اخلاقی) بهرهمند گردند. هدف اصلی این حقوق، صیانت از شخصیت، وقت، تلاش و خلاقیت پدیدآورنده است. وضعیت حقوق پدیدآورنده در دو نظام حقوقی «رومیـ ژرمنی» و «کامنلا» متفاوت بوده و به ترتیب تحت عناوین «حق مولف» و «حق نشر» شناسایی شده است. یکی از مشکلات رایج در اغلب جوامع علمی، اشتباه گرفتن و یکسان فرض کردن دو عنوان مذکور است. این پژوهش ضمن تبیین سیستمهای حقوقی حق مولف و حق نشر، با بررسی نظریات و مقررات کشورهای تابع نظامهای حقوقی رومی ـ ژرمنی و کامنلا مشخص میکند که گرچه سیستمهای مذکور در موضوعاتی دارای شباهتهاییاند، در موضوعاتی دیگر نسبت به یکدیگر متفاوتاند. رویکرد فکری حاکم بر سیستم حق مولف بر تقویت «مالکیت خصوصی» تاکید داشته، درحالیکه سیستم حق نشر بر «مالکیت و منفعت عمومی» متمرکز شده است. هر دو سیستم در راستای حمایت از پدیدآورندگان و ناشران ایجاد شدهاند؛ گرچه سیستم حق نشر در جلب رضایت مخاطبان خود ناموفق و دارای ضعفهای مشهودی است، سیستم حق مولف کارآمدتر بوده و ابعاد مختلفی از حقوق کاربرانش را پوشش داده است و درنتیجه، کشورهای دارای سیستم حق نشر به قواعد سیستم حق مولف گرایش یافتهاند.
Work Creator Rights" is the privilege granted to the Creator by copyright regulations. These privileges are to protect the creators' relationship with their works and allow them to benefit materially (economically) and morally (ethically) as a result of their actions. The main purpose of these rights is to protect the personality, time, effort and creativity of the creator. The status of Creator Rights in the two legal systems "Civil Law" and "Common Law" is different and has been identified under the titles "Author's Right" and "Copyright", respectively. One of the common problems in most scientific societies is to confuse and assume the two titles are the same. This Research, while explaining the legal systems of Author's Right and Copyright, by examining the theories and regulations of the countries subject to the Civil Law and Common Law legal systems, shows that although these systems have similarities in some matters, they differ from each other in other matters. The intellectual approach to the Author's Right System emphasizes the strengthening of "Private Property" while the Copyright System focuses on "PublicProperty and Interest". Both Author's Right and Copyright Systems have been developed to support creators and publishers, but in this case the Copyright System has failed to satisfy its addressees and there are obvious weaknesses; However, the Author's Right System is more efficient and covers various aspects of the rights of its users, and this has led to the tendency of countries with Copyright Systems to follow the rules of the Author's Right System.
ملخص الجهاز:
مطالعۀ تطبیقی «حق مؤلف » و «حق نشر» در نظام های حقوقی رومی ـ ژرمنی و کامن لا با نگاهی بر حقوق ایران صادق صیادی ١، منصور امینی 2 (دریافت : ١٣٩٩/٦/٢٠ ـ پذیرش : ١٤٠٠/٣/٦) چکیده «حقوق پدیدآورندة اثر» از امتیازاتی است که مقررات کپی رایت به پدیدآورنده اختصاص می دهد تا از ارتباط پدیدآورندگان با آثارشان حفاظت شود و نیز این امکان را به آنان می دهد که بتوانند از نتیجۀ عملکرد خود به صورت مادی (اقتصادی ) و معنوی (اخلاقی ) بهره منـد گردنـد.
بـا توجـه بـه مباحـث مـورد نظـر ایـن پـژوهش کـه بررسی خواهد شد، میتوان گفت در گذشـته ، نظریـۀ شخصـیت در قـوانین ایـالات متحـده امریکا و انگلستان کمتر مورد توجه بوده ، اما با اصلاحات صورت گرفته به این نظریه توجـه بسیار جدی شده است ؛ مانند تصـویب قـانون حقـوق هنرمنـدان تجسـمی٣ امریکـا در ١٩٩٠ میلادی و اولین قانون فدرالی که از حقوق معنوی پدیدآورنده حمایت مینمود.
برای اصالت تعـاریف متعـددی ارائـه شـده اسـت ؛ برخـی آن را وضـعیت و کیفیـت متفاوت و منحصربه فرد نسبت به هر چیز دیگری (١ :٢٠١٨ ,Shareef) تعریف کرده و برخـی دیگر در تعریف آن گفته اند: «اصالت آن است که شخصـیت پدیدآورنـده بـر اثـر او سـایه افکنده باشد» (سنهوری، بیتا: ١٩٢)؛ اما شاید تعریفی کـه اصـالت را بـدون ابهـام و اجمـال معرفی نماید این باشد: «اثر توسط شخص پدیدآورنده خلق شده باشد.
1. act on copyright and related rights در هر دو نظام حقوقی رومی ـ ژرمنی و کامن لا، قاعده کلی بـر ایـن اسـت کـه حـق نشر در ابتـدا بـه پدیدآورنـدة اثـر واگـذار مـیشـود.