چکیده:
: از آنجا که مباحث گوناگونی در مورد بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق مطرح میباشد، نویسنده تلاش کرده است تا مقایسهای بین فقه و اخلاق انجام داده و مبادی تصوری و تصدیقی هر یک از آن دو را برشمارد و از این طریق چگونگی رابطة بین دو علم فقه و اخلاق رابه نحو اجمال بررسی کند.مباحث مربوط به فلسفة حقوق از جمله جایگاه اخلاق در حقوق یا رابطة اخلاق و حقوق همواره در فلسفة حقوق مورد بحث بوده است. در این نوشتار به طور بسیار مختصر در این باره سخن گفته خواهد شد. نسبت به اخلاق و معیارهای آن در میان انسانها و جوامع گوناگون، اختلاف نگرش وجود دارد. اما این اختلافها بیشتر در قلمرو عمل است تا ماهیت و ذات اصول و هنجارهای اخلاق.
خلاصه ماشینی:
"بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق با رویکردی بر نظریات حضرت امام خمینی(س) سید محمد موسوی بجنوردی 1 چکیده کلیدواژه: یکی از اصول مسلم اسلام این است که قوانین اسلام همواره در بستر تأمین و تضمین عدالت اجتماعی حرکت کند.
به طور مسلم قاعدة حقوقی را نمیتوان به نام اخلاق مذهبی بر مردم تحمیل کرد ولی در حقوق قواعدی وجود دارد که جز به وسیلة قاعدة اخلاقی که مبنای آن قرار گرفته، توجیهپذیر نیست و این قاعدة اخلاقی نیز به نوبة خود تنها با اعتقاد به برخی مفاهیم مذهبی دربارة جهان قابل پذیرفتن است.
بحث دربارة غیراخلاقی بودن پیمانها بیشتر جایی به میان میآید که موضوع آن مشروع است، ولی هدف از انعقاد آن نقض قوانین اخلاقی است: مانند اینکه مالکی خانه خود را برای ایجاد قمارخانه اجاره میدهد یا میفروشد، قراردادی که موضوع آن مشروع است؛ اما هدف از آن، غیراخلاقی است و بنابراین به دلیل مخالفت با اخلاق حسنه باطل است.
نظر حضرت امام خمینی(س) در جایگاه اخلاق در فقه حضرت امام خمینی(س) برای علم فقه اهمیت زیادی قائل است و این سبب شده است که در بیشتر کتب غیرفقهی خود به تناسب، نامی از فقه ببرد و در کتاب تفسیر سورة حمد مسائل فرعی فقهی را مطرح میکند و میفرماید: بعضی از فقها قصد انشا را در مثل ایاک نعبد و ایاک نستعین، مثلا جایز ندانستهاند، به گمان آنکه منافی با قرآنیت و قرائت است؛ زیرا که قرائت نقل کلام دیگری است."