چکیده:
در این مقاله به بررسی مقوله امنیت در اسلام با رویکرد سیره نبوی و امنیت در دیدگاه علوی و مهدوی خواهیم پرداخت. بر این اساس با در نظر گرفتن شاخص های اصلی و کلیدی در گفتمان پیامبر اعظم و حضرت علی و رویکرد فلسفه انتظار به مساله امنیت، ابعاد و قالب های فکری منبعث از ان را تبیین و بررسی می نماییم. از آن جهت که گفتمان امنیت در اسلام توسط سایر امامان شیعه مورد توجه قرار گرفته است، در این نوشتار به واکاوی گفتمان های غالب مفهوم و ساختار امنیت که در رهیافت نبوی، علوی و مهدوی آن مستتراست می پردازیم. آنچه در کلام پیامبر اعظم در زمینه امنیت مورد توجه و تعمق است، التزام ایشان به کلام وحی و امنیت همه جانبه در بلاد اسلامی و برای عموم شهروندان است. در نگاه ائمه اطهار الگوپذیری از سیره نبوی و کلام فاخر قرآن در کنار مقتضیات و مصلحت جامعه اسلامی و حق داشتن امنیت و آسایش برای کلیه اتباع سرزمین اسلامی حایز اهمیت و توجه است. نگارندگان در نوشتار حاضر تلاش دارند تا بنیان های نظری «ایده امنیت» در مکتب اسلام را به بحث گذارده و در این راستا به تحلیل گفتمان اسلامی با هدف استخراج گزاره هایی که حدود گفتمانی امنیت را در مکتب اسلام مشخص می سازد؛ بپردازند. دلیل این امر آن است که ظهور اسلام به مثابه انقلابی تمام عیار قلمداد می شود که ارایه دهنده گفتمانی تازه و منحصر به فرد است. این گفتمان افزون بر ارایه مفاهیم و ایده های نوین به پالایش و پیرایش مفاهیم محوری و رایج در عرصه سیاست عملی نیز می پردازد که از آن جمله می توان به مفهوم «امنیت» اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
پيامبر اسلام ، با نفي ارکان امنيتي دوره ي جاهليت (نگرش محدود قبيله ي ، تکاثر و فزون طلبي، حميت و سرکوب مخالفان منافع قبيله ي ) الگوي امنيت قرآني و انساني را ارايه کرد و اصول ديگري را نيز پي ريزي نمود: ١- وسعت ، که بر نفي مرزهاي جغرافيايي و اعتبار عقايد متکي است ؛ ٢- عمق بخشيدن به هويت ديني - اسلامي؛ ٣- اصل اخوت به جاي کينه و دشمني ؛ ٤- عبوديت و تبعيت از خداوند؛ ٥- همگرايي و اتحاد؛ به اين صورت که در حکومت نبوي دعوت به مجادله ي احسن ، معاهده ، همزيستي مسالمت آميز، و...
آنچه در اين آيات بر آن تأکيد شده و در سيره ي نبوي نيز به منصه ي ظهور رسيده است ، ضامن تأمين امنيت امت اسلامي در برابر تهديدات جهاني و تهديدات سازمان يافته ي داخلي است .
«عدالت » با اين روايت چونان «سپري» است که صاحبان حکومت را از تعرض ديگران مصون ميدارد و هيچ عامل اطمينان بخشي را نميتوان سراغ گرفت که همچون عدالت ورزي بتواند در ايجاد امنيت براي همگان کارساز باشد (عليخاني، علياکبر، ١٠:١٣٨١-٦)؛ با اين حال حضرت (ع ) منکر اين واقعيت نبود که اجراي اين پروژه امري ساده نبوده و مخالفت هاي بسياري را به دليل وجود ضعف در يکي از چهار رکن بالا نزد مردم و نخبگان شاهد خواهد بود.