چکیده:
ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﺮﭘﺎی اﺳﺘﻘﺒﺎل از ﻋﻴﺪ ﻧﻮروز و ﺑﻬﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻮری ﻳﻜﻲ از ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻫﻨﻮز اﺟﺮا ﻣﻲ ﺷﻮد .ر ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻣﺮدﻣﺎن آﺗﺶ را ﻧﻤﺎد روﺷﻨﻲ، ﻃﺮاوت و ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ د ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﻏﺮوب آﺧﺮﻳﻦ ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ﺑﺎ ﺑﻮﺗﻪ اﻓﺮوزی و ﭘﺮﻳﺪن از روی آن ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﻜﻲ و زﻣﺴﺘﺎن وداع ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﻮروز و ﺑﻬﺎر ﺧﻮﺷﺎﻣﺪ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﺑﺎ اﺟﺮای ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آب ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻳﺎ ﭘﺮﻳﺪن از روی ﻧﻬﺮ آب، ﭘﺎﻛﻲ و ﺷﺎداﺑﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪ را ﺑﻪ ﺳﻮی ﺧﻮد ﻓﺮا ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ .ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮری ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از آﻳﻴﻦ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ؛ ﺗﻔﺄل زدن، اﺳﻔﻨﺪ دود ﻛﺮدن، ﻗﺎﺷﻖ زﻧﻲ و ﺷﺎل اﻧﺪازی در ﻛﻨﺎر ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺸﻦ، ﺣﺎل و ﻫﻮای ﺑﺎ ﻃﺮاوﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ .ﻣﺮوزه ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﻛﻤﺮﻧﮓ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺑﻖ ا اﺟﺮا ﻧﻤﻲ ﺷﻮد
خلاصه ماشینی:
در گذشته ، مردمان آتش را نماد روشني ، طراوت و سازندگي مي دانستند و به همين دليل در غروب آخرين سه شنبه اسفند ماه با بوته افروزي و پريدن از روي آن با تاريکي و زمستان وداع مي کردند و به نوروز و بهار خوشامد مي گفتند و با اجراي مراسمي مانند آبپاشي به يکديگر يا پريدن از روي نهر آب، پاکي و شادابي طبيعت را به سوي خود فرا مي خواندند.
چهارشنبه سوري مجموعه اي از آيين هاي گوناگون است ؛ تفأل زدن، اسفند دود کردن، قاشق زني و شالاندازي در کنار ساير مراسم به اين جشن ، حال و هواي با طراوتي مي بخشد.
آبپاشي و آببازي در برخي نقاط ايران همچون استانهاي زنجان، بوشهر، آذربايجان شرقي ، اردبيل ، سمنان، تهران و خراسان رضوي، زنان و دختران براي دورکردن آفت و بلا، در غروب شب چهارشنبه آخر سال بي آنکه با کسي سخني بگويند، به لب رودخانه ها، نهرها و آسيابهاي آبي مي رفتند و جام يا کوزهاي از آب برمي داشتند و در حين آب برداشتن تفألي با ريگ هاي کف رودخانه مي زدند (فال گرفتن با طاق و جفت کردن يک مشت ريگي که از سنگ هاي کف رودخانه برمي داشتند) و سپس کوزه آب را به خانه مي آوردند و به اين آب «آب چهارشنبه سوري» مي گفتند.