چکیده:
این مطالعه با هدف تحلیل انتقال قیمت میان بازار داخل و صادراتی محصولات منتخب کشمش، پسته و زعفران و تحلیل آثار رفاهی ناشی از انتقال نامتقارن صورت گرفت. به این منظور از داده های سری زمانی دوره 1970-2009 استفاده شد. آزمون علیت نشان داد قیمت صادراتی کشمش و پسته علت قیمت داخلی است و در مورد زعفران قیمت داخلی علت قیمت صادراتی می باشد. همچنین نتایج حاصل از آزمون انتقال قیمت نشان داد در مورد کشمش و زعفران انتقال قیمت در بلندمدت متقارن اما در کوتاه مدت نامتقارن است. در مورد پسته انتقال قیمت در کوتاه مدت متقارن و فرایند انتقال قیمت بلندمدت نامتقارن ارزیابی شد. همچنین تحلیل رفاهی انتقال نامتقارن نشان داد که افزایش قیمت موجب افزایش رفاه مجموع مصرف کنندگان داخلی، تولیدکنندگان و صادرکنندگان می شود و کاهش قیمت موجب کاهش رفاه مجموع آن ها می-شود، اما مقدار مطلق تغییرات رفاهی ناشی از کاهش قیمت بیشتر از افزایش قیمت است.
خلاصه ماشینی:
همچنین اگر انتقال نامتقارن قیمت ناشی از قدرت بازار باشد (که معمولا نیز این گونه است )، زیان های رفاهی به دنبال خواهد داشت (٢٠٠٤ ,Meyer and Cramon-Taubadel).
همچنین یافته های مطالعه فرج زاده و اسماعیلی (١٣٨٩) نشان دادند که انتقال قیمت میان بازار داخلی و صادراتی پسته در بلندمدت متقارن اما در کوتاه مدت نامتقارن است .
نتیجه آزمون رابطۀ علی میان قیمت داخلی و قیمت جهانی محصولات منتخب با استفاده از روش تودا -یاماموتو محصول متغیر وابسته آزمون علیت (فرض صفر: عدم وجود رابطه علیت ) (به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از مشخص شدن جهت علیت در جدول ١، به منظور تحلیل رابطۀ هم جمعی ، رابطۀ بلندمدت دو متغیر یاد شده برآورد گردید.
به این ترتیب می توان گفت هر سه روش مورد استفاده بر وجود رابطۀ بلندمدت میان قیمت داخلی و صادراتی زعفران دلالت دارند اما الگوی تعدیل متناظر با این رابطه بلندمدت متقارن است و تعدیل در هر دو جهت کاهش و افزایش قیمت صادراتی مشابه می باشد.
به این ترتیب بر اساس یافته های جدول ٣می توان گفت میان دو قیمت صادراتی وقیمت داخلی پسته ایران رابطۀ هم جمعی وجود دارد و الگوی تعدیل جملات اخلال به صورت نامتقارن میباشد.
نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطا نامتقارن انتقال قیمت میان بازار داخلی و صادراتی کشمش (به تصویر صفحه مراجعه شود) *و ** به ترتیب : معنی دار در سطح ١٠، ٥درصد برای محصول زعفران نیز متناظر با رابطۀ بلندمدت ، که وجود آن در جدول ٣اثبات شد، رابطۀ تصحیح خطا در جدول ٥ارائه شده است .