چکیده:
رشد پراکنده شهری، گسترش فیزیکی سریع و بی برنامه شهرها و در پی آن استفاده بی رویه از وسایل نقلیه موتوری، این مکانها را با چالشهای زیست محیطی فراوانی مواجه کرده است که حاصل آن افزایش آلودگیهای محیطی و از بین رفتن زمینهای کشاورزی و افزایش هزینه زیرساختهای شهری بوده است. بنابراین جهت سامان دهی به چنین رشدی، از الگوهای نوین برنامه ریزی همچون رشد هوشمند استفاده میشود که این الگو بر افزایش تراکم شهری، اختلاط کاربریها و کاهش استفاده از اتومبیل تأکید دارد و هدف اصلی آن تأمین سلامتی و رفاه شهروندان است، لذا با دستیابی به رشد هوشمند میتوان زمینه تحقق توسعه پایدار شهری را فراهم نمود. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از 45 شاخص از جنبههای مختلف اقتصادی-اجتماعی، کالبدی، زیست محیطی و دسترسی، به تحلیل الگوهای رشد مناطق شهری اصفهان پرداخته است که در این راستا از مدلهای تاپسیس و امتیاز استاندارد جهت رتبه بندی و تحلیلهای تطبیقی استفاده گردید. نتایج حاصله بیانگر این است که؛ بر اساس مدل تاپسیس، مناطق 5 و4 کاملا برخوردار، مناطق 13و2 و6 برخوردار، مناطق 8 و12 نیمه برخوردار و سایر مناطق محروم میباشند و بر اساس مدل امتیاز استاندارد مناطق 13 و5 و4 کاملا برخوردار، مناطق 2 و 6 برخوردار، مناطق14و12 نیمه برخوردار و سایر مناطق محروم میباشند و نتایج کاربرد هر دو مدل تقریبا یکسان بوده است به طوری که در هر دو مدل، مناطق 5 و 4 برخوردار ترین منطقه و مناطق 9،10،11،7، 3، 1 جزء مناطق محروم بودهاند. با مد نظر قرار دادن نتایج حاصله، توجه به رشد هوشمند شهری در 14 گانه اصفهان امری اجتناب ناپذیر است.
خلاصه ماشینی:
"1-7- معرفی متغیرها وشاخصها مهمترین شاخصهایی که در پژوهش حاضر از آنها استفاده شده است به همراه وزن شاخصها در مدل آنتروپی و انحراف معیار هر یک از شاخصها در مدل امتیاز استاندارد شده در جدول شماره 1 آورده شده که عبارتند از: جدول 1- شاخصها، وزن آنها و انحراف معیار هر یک در مدلهای تحقیق شاخصها زیر گروهها وزن شاخصها در مدل آنتروپی انحراف معیار در مدل z-score شاخصهای زیست- محیطی سرانه پارکهای شهری 066/0 35/2 سرانه پارکهای محلی 042/0 22/0 سرانه پارکهای همسایگی 084/0 079/0 سرانه قطعات پراکنده فضای سبز 128/0 26/2 تعداد درخت به ازای هر 10 نفر 131/0 58/48 سرانه فضای سبز 067/0 11/19 تعداد پایههای روشنایی خورشیدی به ازای هر 10000 نفر 102/0 78/0 سرانه انهار 095/0 2 سرانه رفیوژ،میادین و جزایر ترافیکی 045/0 04/2 سرانه کمربند سبز،پارک جنگلی و بام سبز 199/0 16/16 معکوس سرانه تولید پسماند خانگی 035/0 035/0 شاخصهای حمل ونقل و دسترسی مساحت پارکینگ به مساحت منطقه 237/0 51/19 نسبت مساحت پیاده رو به کل معابر 072/0 103/0 نسبت مساحت معابرآسفالت به کل معابر 063/0 04/0 نسبت تقاطعهای مجهز به سیستم هوشمند به کل تقاطعها 091/0 27/0 تعداد پل روگذر عابر پیاده به ازای هر 10000 نفر 089/0 28/0 تعداد دوچرخه به ازای هر 1000 نفر 159/0 65/0 درصد ایستگاههای دوچرخه موجود در مناطق 116/0 05/0 درصد پارکینگ موجود 171/0 29/9 شاخصهای کالبدی نسبت پروانههای صادر شده برای ساختمانهای 2 طبقه و بالاتر به کل پروانهها 049/0 15/0 درصد پروانههای ساختمانی صادر شده 056/0 47/2 معکوس درصد بافت فرسوده از مساحت منطقه 071/0 38/6 درصد بافت فرسوده اصلاح شده منطقه 066/0 15/2 نسبت مساحت معابر به وسعت منطقه 068/0 21/0- تراکم ناخالص منطقه 075/0 25/33 - نسبت وسعت منطقه از شهر 082/0 05/0 تعداد مراکز ورزشی- تفریحی به ازاء هر 10000 نفر 067/0 31/0 تعداد مراکز فرهنگی به ازاء هر 10000 نفر 075/0 15/0 تعداد کتابخانهها به ازاء هر 10000 نفر 061/0 17/0 تعداد مساجد به ازاء هر 10000 نفر 076/0 28/3 معکوس سهم حریم از کل محدوده 068/0 28/0 نسبت پروانههای تجاری – اداری به کل پروانههای ساختمانی 06/0 02/3 درصد متراژ پروانههای صادر شده برای ساختمانهای 2 طبقه و بالاتر 06/0 99/2 درصد واحدهای مسکونی زیر 150 مترمربع 059/0 18/2 شاخصهای اجتماعی-اقتصادی نسبت جمعیت منطقه از شهر 096/0 18/3 درصد باسوادی زنان 097/0 16/3 درصد باسوادی مردان 096/0 13/3 درصد باسوادی مناطق 096/0 14/3 معکوس بعد خانوارمناطق 077/0 016/0 میانگین سنی 077/0 53/2 ضریب اشتغال 087/0 06/3 ضریب فعالیت 087/0 73/3 معکوس بار تکفل خالص 089/0 038/0 درصد اشتغال زنان 087/0 06/3 معکوس نرخ مرگ و میر 107/0 48/2 منبع: آمارنامه سال 90 شهر اصفهان و محاسبات نگارندگان 1-8- محدوده و قلمرو پژوهش شهر اصفهان، درشمال غرب استان اصفهان با مساحتی در حدود 482 کیلومتر مربع و بر اساس آمار سال 1390، جمعیت این شهر 1796967 نفر است که 8/36 در صد جمعیت استان را در خود جای داده است."