چکیده:
قـرآن کـریم کتـاب هـدایت اسـت ومخاطبـان ایـن مائـده آسـمانی،همـهانـسان هـاو طبقــات مختلــف جامعــه درطــول تــاریخ بــوده وهــستند،تحقــق چنــین هــدفی درگــرو توجــه بــه اســتعدادهای متفــاوت افــرادواســتفاده هنــری ازهمــهگنجــایش هــای زبــانی اســت . درایــن پــژوهش ،بــاروش توصــیفی تحلیلــی،جلــوه هــای زیباشــناختی هنــری درداســتان هــای تعلیمــی قــرآن کــریم ،بــاتکیــه بــرداســتان دوتــن ازپیــامبران الهــی، حــضرت ســلیمان وحــضرت ایــوب کــه بــه ظــاهرزنــدگی متــضادی بــاهــم دارنــد،در مقاطع زمانی مختلف ،واکـاوی،سـپس بـا هـم مقایـسه شـده اسـت . نتـایج بـه دسـت آمـده ازایـن پـژوهش نـشان مـیدهـدکـه درشـیوة بیـان ایـن دوداسـتان ،یـک الگـوی تعلیمـی قابـل تقلیـد درهنـرداسـتان نویـسی وجـود دارد. درایـن الگـوی قرآنـی بـه داسـتان نویـسان آموخته میشـود کـه درهنـر متعهـد، شـکل هـای بـسیار متنـوعی مـیتوانـد متـصور باشـد و هنرمنــدان بــاخلاقیــت هــای هنــری خــود،ازمــسیرهای متفــاوت وحتــی گــاهی متــضاد، میتوانندبه هدفی واحددست یابندوهنررادرخدمت تعلیم وتربیت قراردهند.
خلاصه ماشینی:
بـر همــین اســاس داســتان هــای قرآنــی کــه راوی آن خــالق هــستی اســت ویقینــااهــداف بــسیاروالایــی رادردرون خــودنهفتــه دارنــددرطــول تــاریخ مــوردتوجــه ادیبــان و نویـسندگان قـرارگرفتـه انـدکـه هـرکـسی بـراسـاس ذوق وسـلیقۀخـویش بـه بررسـی آنهــاپرداختــه انــد،گروهــی ماننــدآقایــان جزایــری وراشــدی تحــت عنــوان داســتان پیــامبران تنهــابــه جمــع آوری آیــات مربــوط بــه هــرپیــامبری ازســوره هــای مختلــف پرداختــه انــدوتعــدادی نیــزهمچــون آقــای پروینــی جنبــه هــای هنــری آنهــارابررســی نمـوده انـد،تعـدادی ماننـدخلـف الله ،تکـراری بـودن ودرنهایـت مجـازی بـودن آنهـارا مطــرح نمــوده انــد (نــک : احمــدخلــف الله ،١٩٩٩: ١٦٣-١٦٩) وده هــاکتــاب وپایــان نامه ومقالـۀدیگـر، امـا نویـسندگان ایـن مقالـه اززاویـۀدیگـری بـه طـرح وبررسـی آنهـا پرداختــه انــد؛یعنــی نحــوة انتخــاب وچیــنش قــسمت هــای مختلــف دوداســتان بــه ظــاهر متــضاددرکنــارهــم ،اغــراض واهــداف خاصــی رادنبــال مــی کنــدوطــرح همزمــان آن دوتـأثیرویـژه ای بـرمخاطبـان خـوددارد؛زیـراقـرآن کـریم ایـن شـیوة تربیتـی رانیـزبـه صــورت کــاملاواقعــی وبیــان حــوادث تــاریخی حقیقــی کــه درزمــان ومکــان خاصــی درعــصرهای گذشــته اتفــاق افتــاده ودرنهایــت نتیجــۀاعمــال نیــک وبــدآنهــارابــه شــیوه ای کــاملاهنرمندانــه ورعایــت اصــول ومبــانی روان شناســی وجامعــه شناســی جهــت تــأثیرگــذاری روحــی وروانــی درمخــاطبین ارائــه مــیکنــدوازطرفــی بــاتوجــه بـه اینکـه قـرآن کـریم کتـاب هـدایت تمـامی اقـشار یـک جامعـه بـوده کـه درآن طیـف هــای مختلــف وگــاهی بــسیارمتفــاوت ازهمــدیگرزنــدگی مــینماینــد؛بنــابراین بــرای هــرقــشری الگــوی متناســب بــاآن ارائــه شــده اســت .
» بــه نظــر مــیرســد پــردة اول داســتان حــضرت ســلیمان اســت ، خداونــد متعــال بــا شــروعی زیبــا (براعــت اســتهلال ) کــه در حقیقــت دو ویژگــی بــسیار برجــستۀ ایــشان نیــز هــست ؛ یعنــی عبــد خداونــد و (اواب = بــسیار بــه یــاد معبــودش بــوده )، داســتان را آغــاز و در ادامــه پــس از اشــاره بــه داســتان حضرت ایـوب ، بـا حـسن ختـام نیکـویی، ایـن داسـتان را نیـز بـا همـین دو ویژگـی کـه در حقیقــت نقطــۀ مــشترک ایــن دو مــاجرای متــضادست ، بــه پایــان مــیرســاند.