چکیده:
هدف این مقاله بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر پیدایش تفاوت در ارزشهای دو نسل مورد بررسی در شهر ساری است. چارچوب نظری این پژوهش تئوری نظاماجتماعی در قالب نظریه کنش تالکوت پارسونز است.در انتخاب معیار سن جوانی از میان تعاریف مختلف، معیار ارائه شده توسط واحد جوانان وابسته به سازمان ملل متحد یعنی رده سنی 15 تا 24 ساله برگزیده شد. سپس طبق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران 266 نفر به عنوان حجم نمونه جوان و 532 نفر والدین(پدر و مادر) انتخاب شدند که پرسشنامهها با شیوه طبقهای متناسب و تصادفی سیستماتیک برحسب رده سنی و جنسیت جوانان و با تقسیم شهرساری به 8 بخش فرضی نسبتا برابر تکمیل گردیدند. از ویژگیهای خاص این پژوهش میتوان به تکمیل پرسشنامه در سه سری توسط پدر، مادر و جوان بهطور مجزا اشاره نمود. در مجموع ازچهار فرضیه مورد بررسی نتایج زیر به دست آمد، منش اقتصادی جوانان بسیار کم و معکوس بر تفاوت ارزشی میان آنها با والدینشان اثر گذاشته در حالی که منش اقتصادی والدین اثر تقریبا زیاد و معکوسی بر تفاوت ارزشی گذاشتهاست. منش سیاسی جوانان و والدین بهطور متوسط تفاوت ارزشی را تبیین کردهاست. اما این تبیین نزد جوانان معکوس بوده است. بیشترین تفاوت در حوزه منشاجتماعی دیده شدهاست درحالی که منش اجتماعی تا حدی تبیین کننده تفاوت ارزشی نزد جوانان بوده است، این منش به قدر متوسط و معکوس این تفاوت را نزد والدین نشان میدهد. همچنین منشفرهنگی در هر دو مورد ضمن اینکه بهطور متوسط تبیین کننده تفاوت بودهاست اما در نزد هر دو این تفاوت معکوس بوده است. در مجموع میتوان تفاوت ارزشی را نزد هر دو گروهجوان و والدین ملاحظه کرد.
خلاصه ماشینی:
"لذا جهت سنجش ارزش و تفاوتهای اجتماعی آن میان دو گروه مورد بررسی جوانان و والدین (پدر و مادر) ابعاد مشخصی ازآن مد نظر قرار گرفته است و از ترکیب و ادغام و گزینش عوامل گوناگون مدل فرضی زیر استنتاج شده است،بنابراین فرضیه محوری پژوهش این است که بین میزان مشابهت انواع منشهای جوانان و والدین با میزان تفاوت ارزشی تفاوت معناداری وجود دارد.
در مجموع تفاوت میان منشاجتماعی جوانان و والدین بیشترین عامل مؤثر در ایجاد تفاوت ارزشی میان آنها شدهاست درحالی که یافتهها نشان میدهد هرچه جوان و والدینش منش فرهنگی مختلفی داشته باشند، تفاوت ارزشی آنها کاهش مییابد که این خود جای بررسیهای دیگر در آینده را باز میگذارد.
در این بین جریان اجتماعی شدن که به نقلی انتقال ارزشهای بزرگسالان جامعه به جوانترهاست اگر به درستی رخ ندهد و یا تحت تأثیر عوامل بیرونی و درونی نظام نتواند کارکرد تعریف شده خود را انجام دهد، بیشک با امری روبرو میشویم که پدیده شکاف ارزشی و در اصطلاحی بیطرفانهتر تفاوت ارزشی خواهد بود.
در این بررسی روند اجتماعی شدن که منجر به پیدایش ویژگیهای خاصی در هر یک از ابعاد جامعه در فرد میشود را منش قلمداد کرده و آنگاه در قالب تئوری کنش و سیستمی پارسونز در دو نسل جوان و والدینشان (پدر و مادر) نسبت به ارزش رایج جامعه (نمونههایی از امور ارزشمند مورد تأیید دین، قانون، عرف و آداب و رسوم رایج جامعه) سنجش به عمل آمد که نتایج زیر از اهم نتایج این پژوهش است."