چکیده:
در سال های بعد از فروپاشی بلوک شرق، به خصوص بعداز حوادث یازده سپتامبر توسل مستقیم و
غیر مستقیم به ارتباط ماده 103 و ماده 25 منشور ملل متحد بیش از پیش چشمگیر بوده است. این تکرر
توسل، به نوبه خود باعث ارائه تحلیل های حقوقی گوناگون گردیده که برخی از آنها نگرانی عمیق
بعضی از حقوقدانان را نسبت به سیاسی تر شدن بی رویه تصمیم گیری دراین مورد و نیز بی پروا شدن
شورای امنیت در نادیده گرفتن تعهدات اعضای سازمان نسبت به دیگر معاهدات بین المللی را سبب شده
است. یکی از مصادیق سوء استفاده از این مواد در واقع قطعنامه های شورای امنیت علیه برنامه صلح
آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران می باشد. ذیلا بررسی نسبتا همه جانبه وکلی در مورد اظهار نظر
های حقوقی متقاوت، نظر دیوان بین المللی دادگستری و ماهیت قطعنامه ها و اختیارات شورا در این
مورد به عمل می آید. این مقاله در سه بخش اصلی تنظیم شده است. بخش الف به طرح سوالات در
مورد محتوی حقوقی ماده 103 می پردازد. بخش ب، ضمن مروری بر ماده 25 تحلیل های حقوقی در
مورد ارتباط این ماده با ماده 103 را منعکس می کند و بالاخره بخش نهایی به تحلیل نویسنده این
مقاله اختصاص دارد که در واقع نگاه ایرانی بیطرفانه به اصول حقوق بین الملل در این روند می باشد سیاقی که در دو بخش نخست نیز اعمال شده است
During the lifetime of the United Nations the application of article 103 of
the Charter has never been so frequent as in the last 20 years. This Article
stipulates that in the event of a conflict between the obligations of the members
under the Charter, and their obligations under any other international
agreements, the former shall prevail. Complications arise when the Security
Council issues mandatory decisions, which overlook treaty-based obligations of
Member States. This practice is based on the combination of articles 25 and
103; the latter declares that Member States agree to accept and implement
decisions of the Security Council. The present essay reflects on the views of
international law experts on the interpretation of articles 25 and 103, in three
parts. Firstly, four main frequent questions regarding article 103 are examined
as follows: does article 103 imply rights in addition to duties; does it include
only the obligations coming from treaties, or those of customary international
خلاصه ماشینی:
این تکرر توسل ، به نوبه خود باعث ارائه تحلیل های حقوقی گوناگون گردیده که برخی از آنها نگرانی عمیق بعضی از حقوقدانان را نسبت به سیاسی تر شدن بی رویه تصمیم گیری دراین مورد و نیز بی پروا شدن شورای امنیت در نادیده گرفتن تعهدات اعضای سازمان نسبت به دیگر معاهدات بین المللی را سبب شده است .
»(٢٥) در تفسیر این ماده در ارتباط با بحث حاضر حقوق دانان موافق اولویت تصمیمات شورای امنیت مانند فصلنامه تخصصی علوم سیاسی / شماره شانزدهم / پاییز١٣٩٠ ١١ ◊ «برونو سیما» تا به آن حد پیش رفته اند که دادن اولویت به تعهدات منشور به موجب مـاد ه ١٠٣ را بـه نوعی جزئی از قواعد عرفی حقوق بین الملل می دانند.
در این راستا، بهترین راه جلب توجه حقوق دانان بین المللی بـه خـصوص آنـانی کـه طرفدار تفسیر موسع و اختیار مطلق شورای امنیت هستند، طرح این سوال و درخواسـت پاسـخ بـرای آن می باشد: «چنانچه تعهدات ناشی از قطعنامه های شورای امنیت با تعهدات ناشـی از خـود مفـاد و مـواد منشور مغایرت داشته باشد، آیا طبق ماده ١٠٣ مفاد منشور غالب است و اولویت دارد و یا طبق مـاده ٢٥ تعهدات ناشی از تصمیمات شورای امنیت برای کشور ها لازم الاجراست ؟» فصلنامه تخصصی علوم سیاسی / شماره شانزدهم / پاییز١٣٩٠ ١٩ ◊ منابع ١- توصیه می گردد، اسناد کنفرانس سانفرانسیسکو به خصوص صفحات ٦٨٠-٦٧٨ در پایگاه مورد اشاره زیر مطالعه گردد: Documents of The United Nations Conference On International Organization San Francisco 1945, Vol. XI at: http://archive.