چکیده:
ﺑﺤﺮان ﻣﺎﻟﻲ، ﺟﺰء ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ی اﻗﺘﺼﺎدی رخ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﺳﺮاﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ. ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی، ﺗﺠﺎرت ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ اﺳﺖ. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎرﻫﺎی اراﻳﻪ ﺷﺪه از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺑﺤﺮان ﻣﺎﻟﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﻤﺘﺮی ﺑﺮ ﺗﺠﺎرت ﺧﺪﻣﺎت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﺗﺠﺎرت ﻛﺎﻻ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؛ ازاﻳﻦرو ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاری ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در زﻣﺎن ﺑﺤﺮان ﻣﺎﻟﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻤﺘﺮی را در ﺣﺠﻢ ﻛﻞ ﺗﺠﺎرت ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ؛ ﻟﺬا دراﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺑﺮرﺳﻲ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ اﺛﺮ ﺑﺤﺮان ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮ ﺗﺠﺎرت ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎت ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎی 2010-2003 ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮدی ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ زﻳﺮﺑﺨﺶﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺖ، ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮردی دراﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﮕﻮی ﺟﺎذﺑﻪ و ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی ﻧﺮم اﻓﺰار Stata11 ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ، اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮﺣﺠﻢ ﺗﺠﺎرت ﻛﻞ ﺧﺪﻣﺎت و ﺗﺠﺎرت ﺧﺪﻣﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی دارد و ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻳﻦﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮ ﺗﺠﺎرت ﺧﺪﻣﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﺗﺠﺎرت ﻛﻞ ﺧﺪﻣﺎت اﺛﺮ ﻛﻤﺘﺮی دارد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺗﺠﺎرت دوﺟﺎﻧﺒﻪ ی ﺧﺪﻣﺎت ﺷﺎﻣﻞ درآﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ، ﻧﺮخ ارز و ﻣﺴﺎﻓﺖ اﺳﺖ.
Financial crisis is one of the most effective economic problems that may occurring an economic region and eventually spread to other regions through which economic indicators can be affected seriously. According to the literature, however, financial crisis has had less impact on trading services than feasible goods. The current study explores the effects of recent global financial crisis on Iran’s trade in services during the period 2003-2010, given that tourism has a dominant role in the country’s relations with the major trading partners including Canada, Italy, Germany, Russia, Japan, Great Britain and France. Using bilateral cross-section export data, a specified gravity model has been estimated by Stata(11) to show indeed the crisis effect on such trade relations. The Empirical results obtained indicate that 2008 financial crisis has affected significantly bilateral tourist flows between Iran and its major country partners while the effect has been less than that of total trade in services. Other variables such as income per capital, exchange rate and distance have had significant but different effects on Iran’s international tourist earnings.
خلاصه ماشینی:
اثر بحران مالی ٢٠٠٨ بر تجارت دوجانبه ی خدمات بین المللی 1 گردشگری ایران * سیدکمیل طیبی ** زهرا زمانی زهرا پورخاقان *** تاریخ دریافت :١٣٩٢/٠٧/٠٥ تاریخ پذیرش :١٣٩٣/٠٣/٢٧ چکیده بحران مالی ، جزء موثرترین عارضه های اقتصادی است که در یک منطقه ی اقتصادی رخ می دهد و نهایتا به کشورهای دیگر سرایت می کند و شاخص های اقتصادی را تحت تأثیر قرار می دهد.
باتوجه به آمارهای ارایه شده از سازمان های مختلف ، بحران مالی تأثیر کمتری بر تجارت خدمات نسبت به تجارت کالا داشته است ؛ ازاین رو سیاست گذاری صحیح بر این بخش می تواند در زمان بحران مالی کاهش کمتری را در حجم کل تجارت بین الملل ایجاد کند؛ لذا دراین مطالعه به بررسی اختصاصی اثر بحران مالی بر تجارت بین الملل بخش خدمات طی سال های ٢٠٠٣-٢٠١٠ پرداخته شده است و باتوجه به اینکه گردشگردی یکی از مهم ترین زیربخش های خدمات است ، یک بررسی موردی دراین زمینه نیز با استفاده از الگوی جاذبه و با به کارگیری نرم افزار Stata١١ صورت گرفته است .
1 WEF: World Economic Forum در این مطالعه به منظور برآورد اثر بحران مالی بر تجارت خدمات گردشگری و کل خدمات از یک الگوی جاذبه و داده های تابلویی بهره گرفته شده است که دربردارنده ی متغیرهای اصلی و اثرگذار بر حجم تجارت ناشی از گردشگری است .
جدول (٥): نتایج برآورد اثر بحران مالی بر تجارت خدمات گردشگری متغیر ضریب احتمال آماره ی Z Log(YPi) 0/63 0/000 10/15 Log(YPj) 0/80 0/000 12/91 EVi -0/015 0/005 -2/80 EVj -0/014 0/009 -2/61 dfcit 0/10 0/019 2/35 DISij -0/23 0/000 -16/22 C 21/08 0/000 12/02 1110/96Wald chi2(6)= 0/000Prob> chi2= 0/72R2= منبع : یافته های پژوهش تغییرات نرخ ارز نشان دهنده ی اثرات منفی این متغیر بر حجم تجارت است .