چکیده:
بین واحدهای ناشی از تقسیمات کشوری و توسعه آنها رابطه وجود دارد. بدین معنی که با فاصله گرفتن از واحدهای کانونی به سمت حواشی از شدت توسعه کاسته میشود. به عبارت دیگر بین فاصله و توسعه نیافتگی رابطه وجود دارد.پژوهش حاضر 11 استان ایران را مورد بررسی قرار گرفته است که از بین 11 استان مزبور 9 استان دارای اشکال نامتقارن و 2 استان با گستردگی بسیار و شهرستانهای دور از مرکز واقع شدهاند. نتیجه پژوهش در محیط GIS نشان میدهد که علیرغم تعارضاتی، بطور کلی در استانهای مورد مطالعه با فاصله گرفتن از شهرستان مرکزی، از درجه توسعه واحدهای تقسیماتی کاسته شده و بر درجه توسعهنیافتگی آنها افزوده میگردد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. سطح تحلیل این پژوهش نیز شهرستانهای هر استان می باشد و منابع مورد استفاده از نوع کتابخانهای و اسنادی بوده و دادههای آماری پژوهش نیز از مرکز آمار ایران و دیگر مراکز رسمی مربوطه اخذ گردیده است.بین واحدهای ناشی از تقسیمات کشوری و توسعه آن ها رابطه وجود دارد؛ به این معنا کـه بـا فاصـله گرفتن از واحدهای کانونی به سمت حواشی، از شدت توسعه کاسته میشود. به عبارت دیگر، بین فاصله و توسعه نیافتگی رابطه وجود دارد. در این پژوهش ، رابطه فاصله جغرافیایی شهرستان ها با توسعه نیافتگی در یازده استان ایران مطالعه شده است . از بین این یازده استان ، نه استان دارای شکل های نامتقارن اند و دو اسـتان بـا گسـتردگی بسیار و شهرستان های دور از مرکز واقع شده اند. نتیجه پژوهش در محیط GIS نشان میدهد بـاوجود تعارض هایی، به طور کلی در استان های مورد مطالعه با فاصله گرفتن از شهرسـتان مرکـزی ، از درجـ ه توسعه کاسته میشود؛ به گونه ای که در مرزهای استان ها عموما واحدهای مورد مطالعه در مقایسـه بـا واحدهای مرکزی توسعه کمتری دارند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلـی انجـام شـده و سـطح تحلیل نیز شهرستان های هر استان است . منابع تحقیق از نوع کتاب خانه ای و اسنادی است و داده های آماری پژوهش نیز از مرکز آمار ایران و دیگر مراکز رسمی مربوط استخراج شده است .
خلاصه ماشینی:
تبیین رابطۀ فاصلۀ جغرافیایی و توسعه نیافتگی (مورد مطالعه : استان های ایران ) 1* ابراهیم رومینا استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران دریافت : ٩٢/١١/٦ پذیرش : ٩٣/٦/٨ چکیده بین واحدهای ناشی از تقسیمات کشوری و توسعۀ آن ها رابطه وجود دارد؛ به این معنا کـه بـا فاصـله گرفتن از واحدهای کانونی به سمت حواشی، از شدت توسعه کاسته میشود.
فرضیۀ تحقیق به این شرح است : به نظر میرسد با افزایش فاصلۀ جغرافیـایی در واحـدهای تقسیماتی استانی از شدت توسعه کاسته میشود و واحدهای تقسیمات شهرستانی تابع فاصـله و موقعیت در استان های مورد مطالعه ، توسعه نیافته ترین واحدهای تقسیماتی هستند.
شکل های حاصل از تقسیمات سیاسی- فضایی در سطح استان ها در ایران ، جهت تجزیـه و تحلیل و اثرپذیری متغیرهای توسعه با توجه به نوزده شاخص آماری بررسی شده انـد (جـدول ١).
درنهایت ، این شاخص های آماری در ارتباط با فاصلۀ شهرسـتان هـا ی اسـتان از شهرسـتان مرکزی محاسبه و درجۀ توسعه یافتگی شهرستان های استان به صورت نقشه طراحی شده است .
, Detailed Geography of Iran, No. 2, Tehran: Iqbal, 1984.
R. , Political Geography of Iran, Tehran: SAMT, 2002.
, Introduction to the Division of the Country, Vol. 1: Current Status, Tehran: Iran Geographic Society, 2002.
, Geography of Iran, Vol. 2: Political, Tehran Parliamentary Press, 1932.
Hekmatnia, The Use of Models in Geography with an Emphasis on Urban and Regional Planning, Tehran: Elme Niovin, 2006.