چکیده:
شناسایی اسوههای دینی با تکیـه بـر تاویـل و رمزگشـایی ، دریچـه ای بـه سـوی دریافت حقیقت و شناخت مراتـب وجـودی آنـان اسـت . شـیوهای کـه در متـون عرفانی برای نزدیک شدن به قصد گوینده و کشف لایه هـای پنهـان مـتن سـابقه دارد. این پژوهش با تکیه بر اقوال عارفان قرن چهارم تا پایان قرن هفـتم ، مراتـب وجودی آسیه ، همسر فرعون را بررسی کرده است . با توجه بـه شـواهد و مـدارک موجود، آسیه ، بانویی به کمال رسیده است که خداوند وی را الگویی بـرای تمـام مردان و زنان باایمان قرار داده است . عارفانی چـون میبـدی، عـین القضـات، ابـن عربی و مولانا، بر اساس تاویل آیات قرآن و روایات، مراتب والایی را چـون اوتـاد، ابدال، بندة مقرب الهی ، ولی و برگزیدة حق بـرای او در نظـر گرفتـه انـد و او را از جملة خلیفگان دانسته اند. وی در تقابل با فرعون، زمینه سـاز رسـالت موسـی (ع) است . دعای آسیه (س ) هنگام شهادت، محل تاویل های عرفانی قرار گرفتـه شـده و نشاندهندة مقام «فنا» و عندیت است
Knowing religious heroes focusing on Hermeneutic and Decoding is a specific way to understanding truth and knowing existential levels. This method was used in mystical texts to approach author’s intention and uncovering hidden layers of texts. The study reviewed existential levels and grades of Asiye، wife of Pharaoh، based on quotations of mystics from 4th century to the end of 7th century. Based on current documents، Asiye is a perfect woman determined a sample for all pious men and women by God. Mystics like Meybodi، Ein-al Qozat، Ibn Arabi and Molana assigned sublime levels like Utad، Abdal، Divine Favored Slave، Guardian، and God-Selected based on the gloss of Quran verses and hadiths، and considered her as one of Allah’s Caliph on Earth. She plots the necessary basis for Moses (PBUH) prophecy. Asiye’s (PBUH) prayer during her martyrdom was subject to mystical interpretations and showed her “Fana” (finitude) and Endiyat (Being in God’s presence).
خلاصه ماشینی:
سـرزمین مصـر در آن روزگار «سرزمینی است آباد در شمال آفریقا و جریان رود وسیعی که نیل آن را پر نعمت ساخته و این سرزمین ، فراعنه ای را در خود پرورده است و آسـیه در سـرزمینی بـود کـه مردمان آن از دو نژاد نبطی (بنی اسراییل ) و قبطی (مصـری) هسـتند کـه فرعـون بـرای تثبیت حکمرانی خویش ، میان آنها اختلاف به وجود آورد» (گرجی ، ١٣٧٣: ٧٩) با وجود آسیه ، خانة فرعون به مأمنی امن برای موسی (ع) تبدیل می شود.
در سـورة تحـریم نـص آیـه بـه شهادت وی اشاره نموده است : «و ضرب الله مثلا للذین امنوا إمرأت فرعـون: و نیـز بـزد و پدید کرد خدای تعالی داستانی مؤمنان را به زن فرعون، ایسیه بنت مزاحم ، اذ قالـت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه : چون گفت یارب بنا کن مرا نـزد تـو خانـه ای در بهشـت و نجنی من فرعون و عمله : و برهان مرا از فرعون و فعل بد او نجات ده و نجنی مـن القـوم الظالمین : و برهان مرا از گروه ستمکاران» (تحـریم /١١).
داستان زندگی آسیه (١) عنصر تماتیک ١ در داستان آسیه ، فواید وجودی اوست و بیشترین تأویلات عارفان نیز حول چهـار بخـش از زنـدگی او تـدوین شـده اسـت کـه مرتبـت وجـودی آسـیه را بـه مطلوبترین وجهی می نمایاند: الف ) تقابل آسیه با فرعون - نماد کفر و طغیان - (ع) ب) نقش میانجی در زنده ماندن و پرورش و سرانجام نبوت موسی ج) شهادت وی د) دعای او در آن لحظة حساس الف ) هم نشینی و زندگی با فرعون در ایمان آسیه مؤثر نبوده است .