چکیده:
یکی از مخاطرات اقلیمی مهم در محیط طبیعی و انسانی، پدیده تگرگ است. میزان خسارت تگرگ بسته به اندازه تگرگ و شدت رگبار آن، متفاوت است. شناخت روش های مقابله با این پدیده، مستلزم بررسی ماهیت وقوع و توزیع زمانی و مکانی آن در مناطق مهم می باشد. برای این منظور در این مطالعه از داده های 14 مورد بارش تگرگ مربوط به ایستگاه هواشناسی تبریز در طی دوره آماری بین سال های 2005- 1987 استفاده شده است. روش های مورد استفاده در این مطالعه شاخص های ناپایداری در تشکیل تگرگ نظیر شاخص هایLCL ،CCL و K می باشد. نتایج نشان می دهد که در ایستگاه تبریز هر اندازه سطح یخبندان کمتر از 3000 متر باشد، احتمال وقوع تگرگ کمتر و هر چقدر فاصله سطح یخبندان تا قله ابر زیاد باشد، احتمال وقوع تگرگ بیشتر خواهد شد.
Hail is one of the crucial climatic extremes in human and natural environments. The extent of damage caused by hail is different depending on the hail size and its shower size. Understanding the methods of managing this crisis depends on our knowledge about the nature of hailing and its tempro- spatial distribution in special areas. For this purpose، in this study 14 samples of hail rain data were selected from Tabriz between 1987- 2005.
Instability indexes in hail formation such as lifting condensation level )LCL(، convective condensation level (CCL) and K index have been used. Results show that as long as the height of frost is lower than 3000 the probability will be reduced. Therefore، if the level of frost is higher than clouds، the probability of hail will increase.
خلاصه ماشینی:
ساکاموتو٣(١٩٧٣) در تحقیق خود به برازش احتمالی توزیع پواسـون و دو جملـه ای 1- Stanley 2- Changnon 3- Sakamoto منفی در رابطه با توفان های تندری و پدیده تگرگ در نوادا پرداخته که برای برخـی از منـاطق نوادا (مناطق شمالی و غربی نوادا)، توزیع پواسون را بـرازش مناسـبی بـرای داده هـای سـالانه تگرگ تشخیص داده است .
صناعی و همکـاران (١٣٨٢) به بررسی مدل آماری پدیده تگرگ در کشور پرداخته و دو توزیع پواسون و دوجملـه ای منفی را مورد ارزیابی قرار داده و به این نتیجه رسیده اند که توزیع دوجمله ای منفی مـدل مناسب تری برای برازش توزیـع آمـاری تگـرگ مـی باشـد.
جهـانگیری و همکـاران (١٣٨٤) وضعیت بارش تگرگ از نظر زمانی و مکانی و خسارت هـای ناشـی از آن را در ایـران مـورد 1- Retallack 2- Etkin 3- Brun بررسی قرار داده و نواحی شمال غربی و شمال شرقی کـشور را بـه عنـوان بیـشترین فراوانـی ریزش تگرگ در کشور شناسایی کرده و راهکارهایی برای مقابله با این پدیده و کاهش اثـرات زیانبار آن معرفی کرده اند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل (١): نقشه اسکیوتی روز ٤ می ١٩٩٧ مربوط به ایستگاه تبریز با توجه به جدول فوق می توان دریافت که در اکثر موارد Si بین ٣ تا ٥ قرار داشـته و K بـین ١٩ تا ٢٨، بنابراین برای Si منفی حتی با مقادیر کوچک K (حدود ٢٠) و برای Kهـای بیـشتر از ٣٠ حتی با مقادیر Si نسبتا بزرگ (بیشتر از ٤) احتمال وقوع توفان تندری شدید و منجر بـه بارش تگرگ وجود دارد.
یافته ها و نتایج با توجه به بررسی های انجام شده در این مطالعه می توان چنین نتیجه گرفـت کـه در ایـستگاه تبریز هر اندازه سطح یخبندان کمتر از ٣٠٠٠ متر باشد، احتمال وقوع تگـرگ کمتـر مـی شـود.