چکیده:
حجم منابع آب و دسترسی به آن از مهم ترین عوامل شکل گیری سازمان فضای جغرافیایی ایران است . این منابع آب به شدت به تودههای ارتفاعی بالای ٣٥٠٠ متر، خط برفمرز دائمی و موقت وابسته بوده که نسبت بارش جامد به بارش سالانه ، ماندگاری و ارتفاع برف در این میان سهم بسزایی دارند. بنابراین وجود روند کاهشی در هر کدام از شاخص ها مذکور حجم منابع و در دسترس بودن آن را محدود میکند. منطقه کوهرنگ در استان چهارمحال و بختیاری مهم ترین کانون آبگیر دائمی کشور میباشد. این منطقه به عنوان سرچشمه رودخانه های کارون و زاینده رود در طی سالهای اخیر با کاهش نسبت بارش جامد به بارش سالانه ، ارتفاع برف و حجم آب روبرو است . دادههای اقلیمی و ارتفاع برف آن در یک دوره ٢٠ ساله به کمک روشهای زمین آماری همبستگی ، رگرسیون چند متغیره و تحلیل های عاملی تحلیل گردید. با توجه به روشهای استفاده شده دمای متوسط روزانه ، دماهای خشک و تر ساعت ٩ صبح به ترتیب با ٠.٦٤٧-، ٠.٦٤٠ – و ٠.٦٥٢- همبسته بودن بیشترین تاثیر را بر ارتفاع برف دارند. آستانه ذوب برف در هرکدام از این شاخص ها از ٢.٠٨ درجه سانتیگراد در ساعت ٦ به ٨٢. ٣ در ساعت ١٢ و ٦.٦٢ در ساعت ١٨ به وقت محلی افزایش مییابد. مقدار ویژه ١٠.٦٠٨ و تبیین بیش از ٧٥ درصد واریانس بیانگر نقش مهم این عناصر بر ارتفاع برف میباشد. روند افزایشی دما در این منطقه (Z٤٢٧٥=) تشدید ذوب برف و کاهش حجم منابع آب در دسترس رودخانه های کارون و زاینده رود را به دنبال داشته که تامین آب و جایگاه این منطقه در توسعه ای منطقه ای از نظر وابستگی به منابع آب را دستخوش تغییرات ناگهانی مینماید.
خلاصه ماشینی:
"بنابر این با توجه به دغدغه های متعدد از نظر تأمین آب این مناطق و بالا بودن میزان وابستگی این پهنه سرزمینی به ریزش های جوی این محدوده، بررسی نوسانات ارتفاع برف در منطقه کوهرنگ در چارچوب نقش عناصر اقلیمی، به عنوان هدف تحقیق انتخاب گردیده است .
در یک گروه که عمده آن را عوامل دمای تشکیل میدهند رابطه بین ارتفاع برف و عناصر اقلیمی یک رابطه معکوس با ضریب همبستگی نسبات بالا است که با افزایش مقدار متغیرهای مستقل ارتفاع برف کاهش مییابد، در گروه دوم که اشاره به نقش نم و بارش دارد رابطه مثبت ولی با مقادیر کمتر قرار دارند.
8561 10 9 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 نمودار شماره (٤) نوسانات سالانه دما و خط روند آن در ایستگاه کوهرنگ بنابر آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت مانند همبسته بودن مقادیر دما با ذوب برف، محاسبه آستانه های تأثیر گذار عناصر اقلیمی، تعیین دما به عنوان مهم ترین عامل اقلیمی، بر ارتفاع برف و از همه مهم تر وجود روند افزایشی دما در آینده منطقه همه حکایت از روند افزایش ذوب برف، کاهش ریزشهای جوی در شکل جامد و محدودیت های منابع آب به ویژه در حوضه آبی زاینده رود و پروژههای انتقال آب دارد.
به همین ترتیب پوشش و ارتفاع برف به عنوان مهم ترین منبع آبی حوضه های زاینده رود و کارون، از کاهش ١٠ قابل توجهی و درصدی طی سالهای اخیر برخوردار بوده و تنها بر ارقام متوسط نبوده، بلکه رخدادهای حداکثر اقلیمی مانند سیلاب و خشکسالیها را نیز تحت شعاع قرار میدهد."