چکیده:
درک نظاممند از دیدگاههای فرهنگی امام خمینی قدّس سره هنگامی میسر میشود که با مطالعه گزارههای مختلفی که ایشان در موضوعات متنوع فرهنگی مطرح کردهاند، نسبت به استنباط سازهای نظری از این دیدگاهها اقدام شود. سپس تلاش شود براساس وجه متمایز و اختصاصی این سازه، دیدگاههای فرهنگی امام خمینی قدس سّره به مثابه یک نظریه فرهنگی منسجم سامان یابد.
این مقاله در پی آن است تا ابتدا با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از چارچوبی که فلیپ اسمیت از مطالعهی یک نظریه فرهنگی دست میدهد، دیدگاههای فرهنگی امام خمینی قدّس سره را با تاکید بر نوآوریها و مفاهیم متمایز ایشان بازسازی کند. سپس تلاش میشود نشان دهد چارچوب به دست آمده از نظریه فرهنگی امام خمینی قدّس سره چه ظرفیتها و زمینههایی را در فهم انقلاب اسلامی در اختیار قرار میدهد.
A systemic understanding of Imam Khomeinis cultural viewpoints will be possible by studying various propositions being proposed by him about various cultural subjects when a theoretical structural inference of these viewpoints is made. Then, based on the distinctive and specified aspect of this structure, it is attempted to organize Imam Khomeinis cultural viewpoints as a coherent cultural theory. With an emphasis on the distinctive innovations and concepts of Imam Khomeini and adopting an analytic-descriptive approach as well as using the Philip Smiths framework which proposes a cultural theory from a study, firstly, the paper seeks to reconstruct Imam Khomeinis cultural viewpoints. After that, the paper shows what capacities and areas in understanding the Islamic Republic are achieved from the proposed framework from Imam Khomeinis cultural theory.
خلاصه ماشینی:
» (اسمیت، 1387: 19) اما ما در اینجا به دلالت اجتماعی بخش اخیر نظریه فرهنگی امام خمینی+ که به بررسی حاضر ارتباط نزدیکی دارد، اشاره میکنیم: دلالتی که انقلاب انسانی برآمده از اسلام انقلابی و بهوجود آورنده انسان انقلابی در ثبات و تغییر اجتماعی ایفا میکند.
(همان: 6 / 347) تغییر اجتماعی از طرف دیگر در نظریه فرهنگی امام خمینی+، فرهنگ و بهطور مشخص دو مفهوم اسلام انقلابی و انقلاب انسانی در تغییر اجتماعی هم دلالتهای روشنی دارند.
اهمیت فرهنگ در ایجاد محدودیت برای تحقق برخی کنشها در اینجا امام خمینی+ بر اهمیت مقید کننده فرهنگ اشاره دارند، اینکه فرهنگ ـ و در موضوع مورد بررسی ما بخشی از آن تحت عنوان اسلام انقلابی و انسان انقلابی ـ انجام برخی کنشها را برای فرد محدود میکند و تفاوت انقلاب اسلامی را با دیگر انقلابها در همین بعد محدود کننده فرهنگ جستجو میکنند: انقلابهایی که در دنیا واقع میشود دو جور است: یک انقلاب، انقلاب اسلامی است و یک انقلاب، غیر اسلامی.
در این جدول بخشی از نظریه فرهنگی امام خمینی+ که در تحلیل انقلاب بهکار رفته است، در سه محور مضمونی (thematic) در نظریه فرهنگی، یعنی محتوا، دلالتهای اجتماعی و رابطه فرد و فرهنگ (اسمیت، 1387: 19) بررسی شده است.