چکیده:
زمینه: ما هم اکنون در آستانة عصر شتابندگی تاریخ هستیم. ازاینرو، بهکارگیری روشهای تدریس خلاق از ضرورتهای نظام آموزش عالی محسوب میشود.هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی فرهنگ تدریس خلاق در آموزش عالی است. روش پژوهش: روش اصلی این پژوهش رویکرد کیفی نظریة زمینهای است. میدان تحقیق دانشکدة پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد است. ابزار اصلی پژوهش حاضر مصاحبة نیمه ساختاریافته است. مشارکتکنندگان اصلی این پژوهش هفت نفر از اعضای هیئت علمی هستند. دادههای گردآوری شده از طریق روش کدگذاری اشتراوس و کوربین تحلیل شد و برای اعتباریابی یافتهها از معیارهای چهارگانه منسوب به گابا و لینکلن استفاده شد.یافتهها: نتایج تحقیق نشان داد که خلاقیت یک هنجار مرسوم در فرهنگ تدریس تلقی نمیشود. در این رابطه برخی از عوامل مثل باورهای ذهنی استاد دربارة دانشجو، تدریس، یادگیری، ارزشیابی و ارتباط با دانشجو و همچنین عوامل مربوط به ویژگیهای دانشجو مثل وابستگی به استاد به ایجاد پدیدهمحوری پژوهش (هنجار نبودن تدریس خلاق) منجر شده است.نتیجهگیری: هنجارنبودن تدریس خلاق تحت تأثیر برخی از شرایط نظیر سیاستهای انگیزشی دانشگاه، سیاستهای ارزشیابی از تدریس، سیاستهای آموزش استادان، حجم زیاد فعالیت اعضای هیئتعلمی، مقررات آموزشی، کمبود امکانات، ویژگیهای شخصیتی استادان و دانشجویان، ضعف در دانش اعضای هیئت علمی و شیوههای تدریس فعلی، هنجارها و ارزشهای حاکم بر دانشگاه قرار دارد. برای بسترسازی تدریس خلاق در آموزش عالی توجه به متغیرهای فرهنگی بسیار تعیین کننده است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اینکه تدریس عاملی است که فرصتهایی برای یادگیری دانشجویان فراهم میکند، لازم است فرایند یاددهی- یادگیری در دانشگاهها نیز با این تحولات هماهنگ شود و از راهبردهای سنتی انتقال اطلاعات به سمت راهبردهای آموزشی جدید مسئلهمداری و مشکلگشایی حرکت کند که به رشد تواناییهای خلاق در دانشجویان منجر میشود (نیک نشان، 1389).
البته مفاهیمی که توسط این استادان تولید شده، به خوبی بازتابدهندة نتایجی است که روانشناسان اجتماعی و شناختی، انسانشناسان تربیتی، جامعهشناسان و دیگر متخصصان تعلیموتربیت به آن رسیدهاند، ولی آنان در بیشتر موارد بهمنظور آمادهسازی برای تدریس برنامة درسی رسمی را تجربه نمیکنند (خاکباز، 1391).
برخی از ویژگیهای فرهنگی موجود در جامعة دانشگاهی ما بستر بهرهگیری استادان از روشهای تدریس خلاق را با مخاطره روبهرو کرده است؛ ازاینرو، لازم است این ویژگیهای فرهنگ- وابسته شناسایی شود.
thick description peer debriefing reflective journal یافتههای پژوهش همانگونهکه بیان شد هدف این پژوهش شناخت فرهنگ تدریس خلاق در آموزش عالی و واکاوی باورهای مدرسان و اعضای هیئت علمی به منظور ارائة یک نظریه زمینهای بود.
تلقی از تدریس به مثابة هنر برای هر مدرس مهم است که در مورد آموزش فلسفهای شخصی داشته باشد، زیرا برخی از اصول به انتخاب محتوای آموزشی، توسعة طرح درس، تعامل با دانشجویان و ارزیابی نتایج یادگیری مربوط است و بر اساس همین فلسفه شکل میگیرد (Ruhnau, 2006).
Cahia & ferrari به نظر میرسد، برای دستیابی به فرهنگ تدریس خلاق -در دانشگاههای مورد مطالعه در این تحقیق- باید تحولاتی در باورها، عملکرد و ارزشهای استادان و مجریان سیستم آموزش عالی اتفاق بیفتد."