چکیده:
یکی متونی که البته اثری گمنام بوده و متاسفانه با تمامی زیباییهایی که دارد، توجه چندانی به آن نشده است ، خردنامه (اثری از قرن ششم ه.ق ) از مولفی ناشناخته و مجهول است . این جستار با تکیه بر منابع کتابخانه ای به بررسی تداوم اندیشه سیاسی ایرانشهری در کتاب خردنامه و در عین حال به معرفی مختصری از کتاب و سبک آن پرداخته است . نظریه اساسی کتاب مبتنی بر اندیشه شاهی آرمانی به خصوص بر پایه آموزه های امشاسپند، اشه یا راستی ١٢٣ تدوین شده است . مولف با نشان دادن راه های صحیح زندگی، در پی به تصویر کشیدن نظریه شاهی آرمانی در مدینه فاضله از لا به لای تداوم اندیشه ایرانشهری بوده است .
خلاصه ماشینی:
"ایشان در معرفی فهرست مطالب و قسمتهای باقیمانده از کتاب خردنامه ، زمانی که به رسالۀ «دستورالعمل اداره و حکومت » میرسند، اذعان میکنند که «همین فهرست کافی است که آب به دهان کسانی بیاورد که با بقایای ادبیات ماقبل اسلامی ایران و با ترجمه های از پهلوی به عربی و از عربی و پهلوی به فارسی در قرون اولای عهد اسلامی، و با اسناد باقیمانده از قرن چهارم و پنجم آشنایی دارند» (ثروت ، ١٣٧٨: ٢٥).
خردنامه از مقالت حکما، اسم این کتاب از خاتمه ای که در صفحۀ ٢٤٠ آمده اسـت ، معلوم میشود و چون از ابتدا ناقص است و مقدمه ای که از آن شاید ممکن میشـد، نام نویسنده یا مترجم یا زمان انشا را به دست آورد از میان رفته است ، پس هیچ گونه اطلاعات کتابی دربارة آن نمیتوان داد (ثروت ، ١٣٧٨: ٢٣).
٤-٥ همزاد بودن دین و ملک نظریۀ «الدین و الملک » از اندیشه های ایرانشهری و از سخنان اردشیر بابکان بنیانگذار سلسلۀ ساسانی است که به نوشته های دورة اسلامی راه پیدا کرده است (طباطبایی، ١٣٩٠: ١٦٧) و نشاندهندة این امر خطیر در پادشاهی است که دو امر دینداری و دین ورزی با مملکت داری و شهریاری نه تنها در تناقض و مغایرت با یکدیگر نیست بلکه در تعامل با هم و در تکامل همدیگر است ."