چکیده:
آنچه در پی میآید، بخش نخست متنی است که تدارک دیده شده تا فراخنای معنایی امربهمعروف و نهیازمنکر را مستند به منابع دینی فراروی شما بگستراند. در این متن، چهارچوب معنایی امر، معروف و امربهمعروف بیان، و معیارهای شناخت معروف بهتفصیل ارائه میشود، تا زمینهای باشد برای آنکه امربهمعروف و نهیازمنکر بتواند در جایگاه و موقعیت رفیع خود قرار گیرد و نقش بس والایش را در تمامی عرصهها ایفا کند و زمینه اقامه آن بهصورت گسترده فراهم شود؛ زیرا اقامه معروف، احیای تمام دین است. در این مقاله، پس از مفهومشناسی امر، به مصادیق معنایی آن اشاره شده است. در مفهومشناسی معروف نشان داده شده است که معروف نیز گستره معنایی دارد و هر خیر و حق و حسنهای را شامل میشود. بدینترتیب، به برداشتی جدید از امربهمعروف خواهیم رسید.
خلاصه ماشینی:
در این متن، چهارچوب معنایی امر، معروف و امربهمعروف بیان، و معیارهای شناخت معروف بهتفصیل ارائه میشود، تا زمینهای باشد برای آنکه امربهمعروف و نهیازمنکر بتواند در جایگاه و موقعیت رفیع خود قرار گیرد و نقش بس والایش را در تمامی عرصهها ایفا کند و زمینۀ اقامۀ آن بهصورت گسترده فراهم شود؛ زیرا اقامۀ معروف، احیای تمام دین است.
بزرگان علم اصول ازجمله صاحب کفایه (آخوند خراسانی، 1409ق: 61)، محقق نائینی (کاظمی، 1376، ج 1: 128)، آقاضیاءالدین عراقی (همان [تعلیقه])، محقق عراقی (بروجردی، 1417ق، ج 1: 156)، امام خمینی) (سبحانی، 1423ق، ج 1: 185) و آیتالله جعفر سبحانی (حاجالعاملی، 1424ق، ج 1: 267) بر این باورند که «امر» به معنای «طلب»، «شأن» و «فعل» است.
قرآن کریم از امر به بازگرداندن امانات و عدالت در داوری، به موعظه تعبیر کرده است: إن الله یأمرکم أن تؤدوا الأمانات إلی أهلها وإذا حکمتم بین الناس أن تحکموا بالعدل إن الله نعما یعظکم به إن الله کان سمیعا بصیرا (نساء: 58)؛ خدا قاطعانه به شما دستور میدهد که: امانتها را به صاحبانش بازگردانید و هنگامی که میان مردم داوری میکنید، رسول خدا$: «مروا صبیانکم بالصلاة إذا کانوا أبناء عشر سنین (نوری، 1408ق، ج 3: 19)؛ فرزندان خود را هنگامی که به دهسالگی رسیدند به نماز وادار کنید.
برپایۀ این منبع، هرآنچه ولی خدا به آن امر کند یا در سعادت و رشد و تعالی و پیشرفت انسان و جامعۀ اسلامی لازم بداند و نیز مطالبات و منویات ایشان در ادارۀ امور جامعه، همگی، معروف است.