چکیده:
عزاداری ازجمله برنامههایی است که نشان از پیوند و دوستی شیعه با اولیای دین و امامان معصوم% دارد؛، اما در این میان، سوگواری برای سیدالشهدا% و یاران باوفای ایشان به خاطر آثار و نتایجی که دارد، از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. ازاینرو ائمه اطهار( شخصا اقدام به برگزاری مراسم عزاداری و ذکر مصائب آنها میکردند و پیروان خود را نیز به برگزاری چنین مراسمی سفارش میفرمودند؛ به گونهای که این کار، رفتهرفته در میان امت وفادار به خاندان عترت( بهصورت سنتی دینی درآمد. بدون تردید اگر امروزه مراسم عزاداری به تاسی از اهلبیت( به شیوههای صحیح انجام بگیرد، میتواند عالیترین وسیله برای جذب انسانها به سوی ارزشهای دینی همچون آزادی، آزادگی، مبارزه با ظلم، ستیز با استکبار و طاغوت و دفاع از مظلومان و مستضعفان و انتظار و زمینهسازی برای ظهور امام زمان. باشد. در این مقاله تلاش شده است ضمن بیان گوشههایی از سیره معصومان( در برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهدا%، فلسفه و چرایی این سنت دینی تحلیل و بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
هرچند سابقۀ عزاداری و برگزاری مجالس سوگواری بر مظلومیت سیدالشهداء% بسیار دیرینه است و حتی خود پیامبراسلام$، امام علی% و فاطمه زهرا نیز پیش از به قوع پیوستن حادثۀ عاشورا برای مظلومیت امام حسین% گریستهاند، این کار پس از شهادت امام حسین%، به سیرۀ رایج ائمۀ اطهار( تبدیل شده است، که در ادامه به نمونههایی از آن اشاره میکنیم: 1 1.
آنها که خود از شاهدان واقعۀ عاشورا بودند و از عمق فاجعه و مصیبت آگاهی داشتند، پس از شهادت امام حسین%، همواره با برپایی مجالس عزا و سوگواری و بیان مصیبت اهلبیت پیامبر( و نیز ایراد خطبههای آتشین برای زنده نگه داشتن یاد اباعبدالله الحسین% در قلوب همگان کوشیدند؛ تا جایی که توانستند محیط مملو از خفقان و سیاهی کوفه و شام را دگرگون سازند و همگان را در سوگ یوسف آل رسول بنشانند.
حضرت همچنین شیعیان و محبان اهلبیت( را به سوگواری و عزاداری برای امام حسین% تشویق میکردند و میفرمودند: در روز عاشورا انسان باید برای امام حسین% گریه و زاری کند و به اهل منزل خود دستور دهد برای حضرتش گریه کنند و در خانۀ خود با اظهار ناراحتی برای آن حضرت، سوگواری برپا سازد و افراد به منظور گریه کردن برای سیدالشهدا%، به ملاقات همدیگر روند و در مصیبت امام حسین% به یکدیگر تسلیت بگویند؛ که اگر این کارها را بکنند، من برای آنان ضمانت میکنم که خداوند، ثواب دوهزار حج و عمره و شرکت در جنگی در رکاب رسول خدا$ و ائمۀ معصومان( به آنها عطا فرماید (ابن قولویه، 1377: 75).