چکیده:
تحلیل معرفت شناختی خطا اصولا می تواند بر اساس تحلیل خطای ناشی از نقـص خود باور، خطای حاصل از کذب باور یا خطای در توجیه صورت گیرد. اما به نظر می رسد خطای قابل انتساب به فاعل شناسا، داشتن باور معیوب ، یا عـدم دسـتیابی وی به صدق نیست بلکه خطای وی در توجیه اسـت . ایـن مقالـه ، در چـارچوب نظریه های توجیه اعتمادگرا به تحلیل خطای علمی مـی پـردازد. در ایـن راسـتا بـا برررسی دیدگاه های اعتمادگرایانه آلوین گلدمن (اعتمادگرایی مبتنی بـر فراینـد) و رابرت نوزیک (ردیابی صدق ) محدودیت های آنها نشـان داده مـی شـود و سـپس دیدگاه منظرگرایی فضیلتی سوسا ارائه می شود. ادعای مقاله ایـن اسـت کـه اصـل ایمنی باور که توسط سوسا به عنوان شرط لازم معرفت ارائه شده است ، مـی توانـد نقطه اتکای قابل دفاعی برای تحلیل خطای معرفتی باشد.
خلاصه ماشینی:
اما مسأله این است که آیا آن خطایی که خطای فاعل شناسا تلقی می شود و منسوب به اوست ، داشتن باور معیوب ، یا عدم دستیابی وی به صدق است ؟ به عبارت دیگر، آیا اگـر شخصـی برای باور به p دلایل معقولی داشته باشد ولی p در واقع کاذب باشد، شهودا وی را از نظـر معرفت شناختی مقصر می دانیم ؟ قاعدتا همانگونه که صادق بودن یک باور، برای موجه تلقـی کـردن آن ، کـافی نیسـت ، نمی توان یک باور را صرفا به خاطر اینکه کاذب است ، فاقد توجیه دانست .
اما سؤال پیش روی او این است که چگونه می توان یک باور مشخص را که محصول یک نمونه فرایند است و سطح اعتمادپذیری مشخصـی دارد، بـه نـوع فراینـد تعمیم داد؟ در واقع ، این مشکل ناشی از این است که یک نمونه فرایند را به صـورت هـای مختلفی می توان تعمیم داد و هر یک از این فراینـدهای تعمـیم یافتـه ، میـزان اعتمادپـذیری متفاوتی خواهد داشت و معلوم نیست که کدام نوع فرایند باید برای ارزیـابی اعتمادپـذیری انتخاب شود؟ (٢٠٠٨ ,١٢-١١ :١٩٧٩ ,Goldman) در مسأله اپرا، مثلا اگـر در فراینـد اعتمـاد کردن S، ورودی فرایند را حالت ذهنی اعتماد S به شخص خاص در تیم اپرا در یک زمـان معین در نظر بگیریم ، و خروجی فرایند را باور Bp~، آیا در این صورت کـه فراینـد آنچنـان محدود انتخاب شده است که کلا فقط یک مصداق از آن اتفاق می افتد، می توان از یک نوع فرایند سخن گفت ؟ به علاوه ، گلدمن باید به این سوال نیز پاسخ دهد که میزان اعتمادپذیری فرایند منجر بـه این باور S که "نوترینوها سریعتر از نور حرکت می کنند"، چقدر بایـد باشـد تـا بـاور وی موجه باشد؟ وی می پذیرد که اعتمادپذیری ، یک مفهـوم مطلـق یـا مقولـه ای نیسـت بلکـه مفهومی مدرج است اما در عین حال او نه تنها به سؤالاتی از نوع سؤال اخیر به روشنی پاسخ نمی دهد بلکه معتقد است که نباید انتظار پاسخی دقیق برای چنین سوالی داشـت و مفهـوم توجیه را از این نظر مبهم می داند (١١-١٠ :١٩٧٩ ,Goldman).