چکیده:
ضربالمثلهای کردی، به عنوان پل ارتباطی دو فرهنگ ایرانی- اسلامی، نقش ارزشمندی در زنده نگه داشتن ارزشهای فرهنگی دارد. این زبان، در طول تاریخ و بویژه پس از ورود اسلام به ایران، با زبان عربی در ارتباط بوده و بسیاری از مؤلفههای فرهنگی را با فرهنگ و زبان عربی مبادله کردهاست. با توجه به نقش بیهمتای زن در فرهنگ ایرانی و عربی، در این نوشتار تلاش میشود با رویکردی تاریخی و با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای، به بررسی تطبیقی سیمای زن در ضربالمثلهای کردی و عربی پرداخته شود و دیدگاههای مشترک گویندگان دو زبان کردی و عربی در مورد زن، بیان شود و ریشهها و عوامل پیدایش چنین دیدگاههایی واکاوی شود. براساس یافتههای پژوهش، زن در ضرب المثلهای کردی و عربی، دارای دو بعد مثبت و منفی است و صفات نیک و زشتی به او نسبت داده شدهاست که هر کدام متأثر از نوع حکومت، شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و عقاید دینی و مذهبی بودهاست. بسته به نوع شرایط خاص زمانی، در هر دو فرهنگ و زبان کردی و عربی در مورد خوب بودن یا نبودن زن افراط و تفریط شدهاست و گاهی نیز راه اعتدال در پیش گرفتهشدهاست ولی تحت هر شرایطی، نقش سازندۀ زن در جامعه، چه زیاد و چه کم، در ضربالمثلهای کردی و عربی انعکاس یافتهاست.
خلاصه ماشینی:
"(ستاری، ١٣٧٣: ٢٥٧) در مناطق کردنشـــین نیز زنان مشـــهوری وجود دارند که از مقام والایی برخوردار بوده اند؛ از جمله ، «بانو مستوره اردلان » (١٢٦٤-١٢٢٠ ق )، از زنان ادیب قرن سیزده هجری که در ســنندج به دنیا آمد و صــبغه ای از عرفان ، در بیشــتر اشــعار وی به چشــم میخورد (روحانی، ١٣٦٤: ٣٦٨-٣٦٧) در این جمع بندی میتوان گفت که زن در طول تاریخ فرهنگ ایرانی و عربی، بسته به دورة زمانی، نوع حکومت ، فرهنگ جامعه ، شرایط سیاسی و اقتصادی و عقاید دینی، دچار فراز و نشیب فراوانی شده است و دیدگاه های متفاوتی، پیرامون او شکل گرفته و جنبش های زن ســتا و زن ســتیز بســیاری به وجودآمده اند.
(مال : خانه ) در ضـــرب المثل های عربی، به نقش بی بدیل زن در نظم و آرامش خانواده اشـــاره شده است : الرجل جنی و المرأة بنی (محمد نجم و همکاران ، ١٤٢٧: ١٥)؛ مرد میچیند و زن میســـازد.
(جمالی، ١٣٨٩: ٥٣) Xan la xanema v xanem la xana ترجمه : اعتبار و احترام خان (مرد)، به واسطۀ زن اوست و اعتبار زن نیز به واسطۀ مرد است ؛ یعنی، زن نمونه و با اخلاق ، باعث اعتباریافتن مرد در جامعه میشود در ضرب المثل های عربی نیز به مکمل بودن زن و مرد اشاره شده است : وراء کل رجل عظیم إمرأة (محمد نجم و همکاران ، ١٤٢٧: ١٢)؛ پشت هر مرد بزرگ و موفقی، زنیاست ."