چکیده:
مقدمه: امروزه با افزایش آگاهی مصرفکنندگان نسبت به سالم بودن افزودنیهای غذایی خصوصا آنتیاکسیدانها سعی بر این است که از این مواد به جای مواد شیمیایی ترکیبی در مواد غذایی استفاده شود. شیرینبیان یکی از مهمترین گیاهان دارویی میباشد که دارای ترکیبات فیتوشیمیایی با اثرات سلامتیبخش است. از این ترکیبات میتوان گلیسیریزین و ترکیبات فنولیک را به عنوان آنتیاکسیدان، کاهنده
آسیب های اکسیداتیو به سلول که منجر به سرطان، بیماریهای قلبی و .... میشود نام برد. کیفیت گیاهان دارویی تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله زمان برداشت قرار میگیرد. بنابراین میتوان گفت بررسی اثر زمان برداشت روش مناسبی برای رسیدن به بهترین کیفیت دارویی گیاه شیرینبیان میباشد. مواد و روشها: ریشه شیرینبیان در 2 فصل پاییز و زمستان ( 20 مهر و 20 دی) از استان گلستان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی قدرت ،DPPH محله) جمعآوری گردید. ترکیب شیمیایی و فعالیت آنتیاکسیدانی ریشه های برداشت شده در 2 فصل متفاوت با آزمونهای احیاکنندگی و ظرفیت آنتیاکسیدانی کل ارزیابی شد. یافته ها: مقدار رطوبت در ریشه های برداشت شده در فصل پاییز بیشتر بود در حالیکه مقدار پروتئین، قند، خاکستر و ترکیبات فنولیک در ریشههای برداشت شده در فصل زمستان ( 20 دی) ببیشتر بود. نتایج نشان داد که فعالیت آنتیاکسیدانی عصاره ریشه شیرینبیان برداشت شده در فصل زمستان ( 20 دی) بیشتر میباشد. نتیجه گیری: با توجه به این که عوامل محیطی سبب تغییراتی در رشد گیاهان دارویی و کیفیت مواد موثره آنها میگردند لذا برداشت یک گیاه دارویی زمانی مقرون بهصرفه است که مواد موثره آن به حد مطلوب رسیده باشد. برداشت گیاهان دارویی در زمان نامناسب نه تنها میزان محصول به دست آمده را کاهش میدهد بلکه محصول برداشت شده نیز از کیفیت خوبی برخوردار نخواهد بود زیرا عملکرد اندام مورد نظر و همچنین میزان متابولیت های ثانویه یک گیاه دارویی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه متفاوت است.