چکیده:
زیبایی ، تاثیری خاص از برخی اشیا و یا افعال گوناگون است که تحت شرایطی خاص ما را به حالت معینی در می آورد . اگر به بررسی مواردی که منجر به برانگیختن احساس زیبایی در درونمان و تحسین ما شده اند بپردازیم در می یابیم که دریافت این حالت خاص نه منحصرا با ما ارتباط دارد و نه منحصرا با شی یا فعل مورد نظر . پیداست که شی مورد نظر باید پاره ای از صفات و ویژگی ها و هماهنگی لازم را جهت زیبا بودن دارا باشد و از طرفی ما نیز آمادگی دریافت زیبایی را داشته باشیم . زیبا لذتی است کیفی که به نحوی شهودی حاصل می آید و به ذهن متبادر میگردد. بی تردید زیبایی در خارج وجود دارد و ذهن انسان در درک و دریافت آن دخیل میباشد ، اما همه ی انسانها در زیبا دانستن یا ندانستن چیزی متفق القول نیستند و لذا تفاوت آراء در زیبا نامیدن بسیار محسوس است . حال پرسشی که در راستای موضوع این مقاله مطرح میباشد رابطه ی زیبایی با اخلاق است . با توجه به نظریات گوناگون پیرامون تقسیم زیبایی به محسوس و معقول ، عینی و ذهنی ، نسبی و یا مطلق دانستن زیبایی ، کدام نوع از زیبایی درباره ارزشهای اخلاقی صادق است ؟ و اینکه آیا ارزشهای اخلاقی را پس از درک زیبایی شان اخلاقی میدانیم و حکم به درست و خوب بودن آنها می نماییم؟
خلاصه ماشینی:
"حال اگر زیبایی از نظر انسان ،امری سوبژکتیو نیست و بیرون از ذهن آدمی در خود چیزها وجود دارد پس چه چیزی در اشیا موجب می شود که آنها را زیبا بخوانیم ؟ (افلوطین ، ١٣٦٦ :٧٥٨) افلوطین در تلاش برای پاسخگویی به این سؤال به بررسـی نظـر معاصـران خـود و آنچـه عموم مردم زیبا می پندارد می پردازد ،اولین پاسخی که به ذهن می رسد آن اسـت کـه بگـوییم زیبایی حاصل تناسب است .
(جعفری ، ١٣٦٩ : ٧٣ - ٧٦) ٥-نسبی نگری و زیبایی اخلاق شکی نیست که زیبایی در خارج وجود دارد یعنی شی از استعدادی برخـوردار اسـت کـه در شرایط مناسبی در مشاهده گر نوع خاصی از پاسخ یعنی پاسخ زیباشناختی را ایجاد میکند و ذهـن انسان در درک و دریافت آن دخیل میباشد ،اما همه ی انسانها در زیبا دانستن یـا ندانسـتن یـک چیز متفق القول نیستند و ما شاهد تفاوت آراء در زیبا نامیدن چیزها هستیم .
همانگونه که اگر یک ساخته ی بسیار زیبا مثلا اثری هنری ، که معمولا برای اکثـر مـردم زیباست وقتی در برابر کسی قرار گیرد که ذوقی تربیـت نیافتـه جهـت درک زیبـایی دارد مسـلم خواهد بود که هیچ لذتی در وی ایجاد نخواهد کرد ،به همین نحو درک زیبایی ارزشهای اخلاقـی ، روحی پاک و عقلی سلیم میخواهد که لذت خوبی های اخلاقی را دریابد ."