چکیده:
امانوئل لویناس از منظری پدیدارشناسانه معتقد است «دیگری» هسته فعلیت دهنده به تمامی روابط انسانی است. برطبق این دیدگاه، در هر دایره زمانی و مکانی که امکانی برای مواجهه یا رویارویی باشد «دیگری» بر هر «من» تقدم ارزشی و قوام بخشی دارد. بدین سان «دیگری» را نمی توان در تمامیت خودخواهی «من» محصور گردانید چرا که بدون پروای شرط قوام بخشی، امر قوام یافته شالوده وجودی و معرفتی خود را از دست می دهد. از این روست که می توان نظام اداری و سازمانی را در مقام شبکه ای گسترده از روابط میان انسانی مورد موشکافی دقیق پدیدارشناسانه قرار داد. با گسترش شبکه های درون/برون سازمانی موج عظیمی از روابط و نیازهای متقابل شکل گرفته است که قانون گذاری و نظام اخلاقی خاص خود را می طلبد؛ قوانین و نظامی که ضمن پیشبرد اهداف هر سازمان موجبات احترام به حقوق اربابان رجوع و موجودات انسانی شاغل در آنها را فراهم آورد.
در این مقاله، با اتخاذ رویکرد اخلاقی امانوئل لویناس، سعی خواهد شد تا امکان مواجهه اخلاقی تر با زیردستان و اربابان رجوع به مثابه هدف و غایت، مورد بررسی قرار گیرد. نظریه ای برآمده از اخلاق لویناس استعداد هدف گذاری موثر بر مراجعان نظام اداری در مقام دیگری را دارد به نحوی که بتوان منفعت سازمانی طرفین را نیز توامان در نظر گرفت.
خلاصه ماشینی:
"با گسترش شبکه هـای درون /بـرون سازمانی موج عظیمی از روابط و نیازهای متقابل شکل گرفته اسـت کـه قـانون - گذاری و نظام اخلاقی خاص خود را می طلبد؛ قوانین و نظامی که ضمن پیشبرد اهداف هر سازمان موجبات احترام به حقـوق اربابـان رجـوع و موجـودات انسـانی شاغل در آنها را فراهم آورد.
به دیگر سـخن ، اداره یا سازمان جایگاه حضور جمعی افراد در مقام های «مـدیر»، «کارمنـد» و «اربـاب رجـوع » است و این تجمع یا ملاقات ساحتی ویژه برای مواجهه با «دیگری »٢ در کسـوت هـای متفـاوت می باشد.
این غایت ، در ذات خود و به نحو کلی، رفع نیازهای مردم یک جامعه است که توسط سلسله مراتب و بخش نامه های اداری متحقـق مـی شـود ( ,Pops ٢٠٠١).
باید توجه داشت که نظریه حداکثری لویناسی را نمی توان همانگونه که هست ، در نظام اخلاق اداری عملیاتی نمود؛ زیرا وی در بطن آثارش نظر به کمرنگ شدن حضور «من » در مقابل «دیگری» بدون هیچ چشمداشتی دارد(٩٩-٩٨.
نظام اخلاق اداری آن زمان که ذیـل یـک بخـش نامه واحد و بی چون وچرا تعریف می گردد و سلسله مراتب نیز انتظار دارند که تمامی امور تنها از این مجاری اجرا شوند، مسئولیت اخلاقی با مسئولیت سازمانی معادل گرفته خواهد شد.
بـه دیگـر سـخن ، در چارت های سازمانی جایگاهی برای دیگری به معنـای مـورد نظـر تعریـف نشـده اسـت (=منیت سازمان که ضرورتا دیگران را در مقابل خود وضع می کند!).
٤. مسئولیت پذیری: هر فردی در نظام اداری باید مسئولیت آموزش خود را برعهده گیرد و آگاه باشد که در مقابل دیگران مسئول است و حتی برای فهم این مسئولیت نیز مسئول است !"