چکیده:
در آیات متعددی از قرآن کریم به مسئله آغاز آفرینش جهان اشاره و در آن به مسائلی مانند چیستی و چگونگی جهان قبل از آفرینش، مواد اولیه سازنده هستی و توسیع یا گسترش آسمانها پرداخته شده است. با ظهور نظریههای جدید در علوم تجربی، منکران اسلام در صدد مخالف نشاندادن برخی علوم تجربی با مسائل مطرح شده در قرآن برآمدهاند تا در وحیانی بودن قرآن تردید کنند، از اینرو شناخت و تبیین دقیق دیدگاه قرآن در باره چگونگی آغاز آفرینش جهان دارای اهمیت است تا روشن گردد مطالب قرآن با عقل و علوم قطعی تجربی در تضاد نیست، بلکه در موارد بسیاری با آخرین یافتههای کیهانشناسی، هماهنگی وصفناپذیر دارد و چه بسا بتوان در مواردی دیدگاه قرآن را در کنار سایر نظریههای مطرح علمی بهعنوان نظریه مستقل و ممتاز مطرح نمود. مقاله پیشرو ضمن بیان آخرین یافتههای کیهانشناسی پیرامون منشا جهان، به بررسی مهمترین اقوال مفسران و اندیشمندان در باره آیات مربوط در این زمینه پرداخته و پس از بیان دیدگاه مختار، شباهتها و تفاوتهای آن را با نظریه انفجار بزرگ بیان نموده است.
خلاصه ماشینی:
از طرفی آیات مربوط به آفرینش نیز برخلاف بسیاری از آیات دیگر، غالبا دارای ابهامهایی است و کمتر میتوان یک نظر قطعی در این مورد به قرآن نسبت داد (همان: 229) شاید یکی دیگر از دلایل این مبهمگویی، رعایت اختصار و احتیاط در بیان آیات آفرینش و رعایت مقتضای حال مخاطبان عصر نزول باشد؛ چراکه بیان صریح چگونگی خلقت آسمانها و زمین جهت درک عقول مردم آن زمان مشکل و پیچیده بود و خدا از طریق اشاره و کنایه مطلب را بیان نموده تا روزی که علم پیشرفت کرد و بشر به اکتشافها نائل آمد، پرده از روی اسرار طبیعت برداشته شود.
از اینرو «فطر» را همان «خلق ابتدایی یا ابداعی» معنا کردهاند (سبزواری نجفی، 1406: 5 / 494 ـ 405) به هر حال در میان الهیون این امری پذیرفته شده است که خدا جهان هستی را از چیزی بهوجود نیاورده است و عالم هستی مسبوق به «ماده» نیست و این خداست که ازلی است و همه چیز را آفریده است (غافر / 62) برخلاف مادیون و ماتریالیستها که «ماده» را ازلی و قدیم میدانند و با تأکید بر ثبات جهان، خالقی برای آن در نظر نمیگیرند (صافی، 1377: 27 ـ 25) نظریه انفجار بزرگ نیز تا حد زیادی ثابت کرد که برای جهان آغازی وجود دارد و جهان فعلی، از ذرهای بسیار ریز بدون بعد که در محاسبات فیزیکی و مقیاس آزمایشگاهی قابل اندازهگیری نیست، به وجود آمده است و این مسئله با استعمال واژه «فطر» در قرآن که اشاره به خلقت از عدم دارد، هماهنگی دارد.