چکیده:
با سرنگونی رژیم بعث عراق در آوریل ۲۰۰۳ م، عراق به دوران جدیدی قدم نهاد و تحولات گسترده ای را پشت سر گذاشت. این تحولات، افزون بر تغییرات گسترده داخلی، تاثیرات منطقه ای بسیاری نیز با خود به همراه داشته است. در سطح داخلی، احزاب و گروه های مختلف سیاسی از قومیت های مختلف عراقی، اقدام به ایفای نقش سیاسی در صحنه سیاسی عراق نموده اند. شیعیان، اهل سنت و کردها سه گروه اصلی قومی ـ مذهبی با گرایش های متفاوت در عراق بودند که در مجادله قدرت و سیاست در صحنه عراق فعال شدند. شیعیان عراق و به خصوص گروه ها و جریان های اسلام گرای شیعی در عراق بعد از سقوط رژیم بعث وارد مرحله جدیدی از حیات سیاسی و سازمانی خود شده اند و جایگاه، نقش و رویکرد آنها در عراق به شدت متحول شده است و در مقایسه با سایر اقوام و مذاهب و همچنین گروه های غیرمذهبی از جایگاه مهم تر و برتری برخوردار شده اند. براین اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش و جایگاه گروه های شیعه در ساختار سیاسی عراق پس از فروپاشی (۲۰۱۵ ـ ۲۰۰۳) می باشد.
Following the fall of Ba`th regime in April of 2003, Iraq arrived at new period and experienced vast changes. The changes, in addition to national ones, was accompanied with many reginal effects also. In national field, various political parties and groups from different Iraqi races played their part in the political field. The Shiites, Sunnis and Kords were three ethno-religious main groups with different tendencies that play their parts in the field of the quarrel between power and politics. In the new period, Iraqi Shiites arrived at new stage of their political and organizational life with a very considerable position in comparison to others. The paper has studied the position.
خلاصه ماشینی:
لذا با توجه به چنین پیشینهای محور اصلی پژوهش حاضر را این سؤال تشکیل میدهد که گروههای شیعی در فرایند انتقال قدرت و دولتسازی در عراق چه نقشی در ساختار سیاسی نوین ایفا کردهاند و عملکرد آنها در مقاطع مختلف به چه صورت بوده است و مضافا اینکه برای مقابله با مشکلات فراروی آنها در فرایند دولتسازی چه راهکارهایی میتوان ارائه کرد؟ هدف از نگارش مقاله حاضر پاسخ به سؤالات مطرح شده به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، اسنادی و منابع اینترنتی میباشد.
این ائتلاف که شامل چهار حزب اصلی الدعوه، مجلس اعلای انقلاب اسلامی، جریان صدر و حزب فضیلت اسلامی و برخی احزاب و شخصیتهای دیگر بود توانست 128 کرسی از مجموع 275 کرسی مجلس نمایندگان را به خود اختصاص دهد (باقری، 1392: 142) بعد از انتخابات دسامبر ۲۰۰۵، روند تشکیل دولت بسیار پیچیده بود و با وجود ائتلاف بین گروههای شیعی و کرد عراقی، توافق بر سر پستهای ریاست جمهوری عراق، نخست وزیری و اعضای کابینه چندین ماه به طول انجامید و سرانجام جلال طالبانی سنی مذهب بهعنوان رئیسجمهور و نوری مالکی شیعه مذهب بهعنوان نخست وزیر عراق انتخاب شدند.
جدول زیر سهم هر یک از گروهها، احزاب و جریانهای سیاسی عراق در انتخابات پارلمانی سه دوره گذشته را نشان میدهد: (به تصویر صفحه رجوع شود) بهطور کلی میتوان گفت شیعیان در دوران حکومت انتقالی، دولت موقت، تشکیل پارلمان، تصویب قانون اساسی و مقابله با بحرانهای داخلی پس از سقوط صدام توانستند عملکرد مثبتی از خود نشان دهند (چیو،<FootNote No="44" Text=" Chew.