چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر فعالیت تکتونیک و توان لرزهزایی گسلها روی مخروطافکنههای موجود در پهنههای ساختمانی متفاوت استان کرمانشاه و پهنهبندی خطر گسل روی مخروطافکنهها با روش تحلیل فضایی بربریان است. ابتدا با شاخصهای ژئومورفیک (VF، B، SMF و FCI) میزان فعالیت تکتونیک در منطقه بررسی و سپس توان لرزهزایی گسلهای موجود در سطح و مجاورت مخروطافکنهها با روشهای زارع، اشجعی، ملویل و اسمیت محاسبه شد. در نهایت، میزان خطر گسل روی مخروطافکنهها و کاربریهای مختلف انسانی موجود بر سطح آنها با روش تحلیل فضایی بربریان بررسی و درصد تراکم کاربریها در حریم گسل محاسبه شد. یافتههای پژوهش نشان میدهند تاثیر فعالیت تکتونیک (گسل) در پهنه زاگرس شکسته بیشتر از پهنه سنندج - سیرجان و در پهنه سنندج - سیرجان بیشتر از پهنه زاگرس چینخورده است. همچنین نتایج بررسی توان لرزهزایی گسلها نشان میدهند بیشتر گسلهای مطالعهشده، توان لرزهزایی زیادی دارند. نتایج پهنهبندی خطر گسل روی مخروطافکنهها نیز نشان میدهند ٥٤/ ٠ مناطق مسکونی، ٥٢/ ٠ زمین زراعی، ٥٩/ ٠ چشمهها و ٤٦/ ٠ خطوط ارتباطی واقع روی مخروطافکنههای مطالعهشده (در غرب کشور) در حریم ١٠٠٠ متری گسل (محدوده با خطر زیاد) قرار دارند.
The purpose of this study is investigating the influence of tectonic activity and the potential of seismic creation of faults on alluvial fans in different structural zones in Kermanshah as well as zoning fault risk on alluvial fans using spatial analysis of Barbarian. First, by using geomorphic indicators (VF, B, SMF, FCI), the tectonic activity was investigated in the region. Then, the potential of seismic creation of faults was calculated in the surface and adjacent of alluvial fans by means of Zare, Ashjaee, Meloyle and Smith. Finally, using spatial analysis Barbarian, fault risk on alluvial fans and variety of human uses on their surface was checked and the rate of uses density in the fault area was calculated. Findings of the research indicated that the influence of tectonics activity (fault) on the zone of broken Zagros is more than the Sanandaj-Sirjan zone and in the Sanandaj-Sirjan zone is more than folded Zagros. Also the results of investigating the potential seismic of faults indicated that most of the faults have a high seismic potential. The results of fault risk zonation on alluvial fans indicated that 0.54 of residential areas, 0.52 of agricultural land, 0.59 of springs and 0.46 of communication lines located on the studied alluvial fans (West Country) are located in 1000 meters of fault (areas with high risk).
خلاصه ماشینی:
افراد بسیاری تأثیر فعالیت تکتونیکی بر مخروطافکنهها را بررسی کردهاند، ازجمله Abrams و Chadwick (۱۹۹٤)، Viseras و Fernandez (۱۹۹٤)،Kumar و همکاران (٢٠٠٧)،Calvache و همکاران (۱۹۹۷)، Sorriso-Valvo و همکاران (۱۹۹۸)، Li و همکاران (۱۹۹۹)، Malik و همکاران (٢٠٠١)،Popeو Wilkinson (٢٠٠٥)،Robustelli و همکاران (٢٠٠٥)،Goswami و همکاران (۲٠٠۹)، مختاری کشکی و خیام (۱۳۸۲)، عابدینی و رجایی (۱۳۸٥)، روستایی و همکاران (۱٣۸۸)، مقصودی (۱۳۸۷)، مقصودی و همکاران (۱۳۸۸)، رامشت و همکاران (۱٣۸۸)، کریمی و گورابی (۱۳۹۱).
بیشتر مساحت منطقۀ مطالعهشده در محدودۀ گسل بزرگ زاگرس واقع و فعالیت حال حاضر این گسل موجب ایجاد گسلهای متعددی شده است که بسیاری از آنها روی مخروطافکنهها یا در مجاورت آنها قرار گرفتهاند و بسیاری از مکانهای روستایی و پروژههای انسانی نیز روی مخروطافکنههای این محدوده ساخته شدهاند؛ ازاینرو، در پژوهش حاضر کوشش شده است مخروطافکنههای متأثر از تکتونیک در واحدهای ساختمانی مختلف محدودۀ مطالعهشده شناسایی شوند و پس از محاسبۀ توان لرزهزایی گسلهای موجود در سطح و مجاورت مخروطافکنهها، میزان و شدت مخاطرهآمیزی و خطرآفرینی فعالیت آنها (گسلها) روی مخروطافکنهها و فعالیتهای انسانی در هر واحد ساختمانی با پهنهبندی مشخص شود.
(رجوع شود به تصویر صفحه) یافتههای پژوهش باتوجهبه اهداف پژوهش حاضر، نتایج مطابق با فلوچارت پژوهش (شکل ٣) در سه بخش شامل بررسی عملکرد تکتونیک بر مخروطافکنهها با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک، ارزیابی توان لرزهزایی گسل با روشهای مختلف و پهنهبندی خطر گسل بر مخروطافکنهها و کاربریهای انسانی به شرح زیر است: الف- بررسی میزان تأثیر فعالیت تکتونیک بر مخروطافکنهها با استفاده از شاخصهای ژئومورفیک: محاسبۀ شاخص نسبت عرض دره به ارتفاع آن (Vf) روی مخروطافکنههای مطالعهشده نشان میدهد مقدار شاخص تنها در دو مخروطافکنۀ ۲٧ و ٢٨ (پهنۀ زاگرس چینخورده) بین 1 تا 2 قرار دارد و سایر مخروطافکنهها دارای مقدار شاخص کمتر از 1 هستند (جدول ۳).