چکیده:
یکی از سنّتهایی که قدمت دیرینه ای دارد، سنّت سوگواری برای درگذشتگان است. این سنّت، به دلیل حس نوعدوستی، قدردانی و سپاسگزاری انسانها از بستگان خود و کسانی که در راه وطن کشتهشدهاند، از آن دسته آیینهای ماندنی است که با گذشت زمان، نهتنها فراموش و منسوخ نشده که بر اعتبار و جایگاه آن افزوده شدهاست؛ اقوام کرد و لر نیز بهعنوان دو قوم ایرانی، در طول تاریخ همواره پاسبانان و حافظان خوبی برای بسیاری از آداب و رسوم باستانی بودهاند و هستند و در این مناطق، سنّت سوگواری برای بزرگان و قهرمانان، به همان سبک و سیاقی که در ایران باستان بوده است و در شاهنامه فردوسی دیده میشود، اجرا میشود و در مواردی، مانند مدّت ایّام سوگواری، سیاهپوشی، رویخراشیدن، مویکندن، خاک بر سر ریختن، سوگ سرودهها و...، در مناطق لر و کردنشین با شاهنامه فردوسی، شباهتهایی وجود دارد. در این جستار، سعی شدهاست که با استناد به منابع و روش توصیفی –تحلیلی، به بررسی تطبیقی سوگ آئین های لری و کردی با سوگواری در شاهنامه پرداخته شود.
The tradition of mourning for the dead is an ancient tradition. It is one of the long-lasting rituals, which was not forgotten or abolished, but increased in importance and prominence, as a result of altruism, men’s gratitude and appreciation towards their relative and martyrs. Especially, the death of heroes, noblemen, and martyrs in the way of defending their homelands has never been erased from the minds of men. The Kurds and the Lurs, as two of the Iranian ethnic groups, have always well kept and preserved many ancient traditions over the course of history. For example, they perform mourning rituals for the noblemen and heroes as they were in ancient Iran and in Ferdowsi’s Shahnameh. So that, the Lurish and Kurdish inhabited regions follow some similar mourning rituals in Shahnameh, such as the period of mourning, wearing black clothes, scratching the face, pulling on the hair, throwing dust over the head, mourning songs, etc. This study tries to compare Lurish and Kurdish mourning rituals with the mourning tradition in Shahnameh, using references and descriptive-analytical method.
خلاصه ماشینی:
این سنت ، به دلیل حس نوع دوستی، قدردانی و سپاسگزاری انسان ها از بستگان خود و کسانی که در راه وطن کشته شده اند، از آن دسته آیین های ماندنی است که با گذشت زمان ، نه تنها فراموش و منسوخ نشده که بر اعتبار و جایگاه آن افزوده شده است ؛ اقوام کرد و لر نیز به عنوان دو قوم ایرانی، در طول تاریخ همواره پاسبانان و حافظان خوبی برای بسیاری از آداب و رسوم باستانی بوده اند و هستند و در این مناطق ، سنت سوگواری برای بزرگان و قهرمانان ، به همان سبک و سیاقی که در ایران باستان بوده است و شاهنامۀ فردوسی دیده - میشود، اجرا میشود و در مواردی، مانند مدت ایام سوگواری، سیاه پوشی، رویخراشیدن ، مویکندن ، خاک بر سر ریختن ، سوگ سروده ها و...
وجوه تشابه زیاد بین سوگ آیین های لری و کردی با سنت سوگواری در شاهنامه ، بیانگر این مهم است که بسیاری از آداب و رسوم ایرانی، از طریق سنت روایی و سینه به سینه ، از پس هزاره ها گذشته و امروزه در مناطقی از ایران به همان سبک برگزار میشود.
» (مسکوب ، ١٣٥٧: ٨١) ٢-١٠- بریدن موی یال و دم اسپ یکی دیگر از سوگ آیین های لری و کردی که یادآور سوگواری در ایران باستان است ، این است که در مناطق لر و کردنشین برای درگذشت اشخاص مهم یا جوانان ، اسب خود را «کل » میکنند؛ یعنی، یال و دم اسب را میبرند (حصوری، ١٣٧٨: ١١٦)؛ همان کاری که پارسیان ، پس از مرگ «ماسیستیوس » پارسی در پلاته ٤٧٩ پ .