چکیده:
در نوشتار حاضر تلاش شده است تا پس از اشاره کوتاه به مفهوم حج و همگرایی؛ نقش حج در
ایجاد وحدت و همگرایی بین کشورهای اسلامی تبیین گردد. مجموعه ظرفیتهای سیاسیء فرهنگی و
اجتماعی حج در تکوین و شکلگیری همگرایی میان کشورهای اسلامی به دو دسته اهمیت حج در
اسلام و کارکردهای سیاسی» فرهنگی - اجتماعی و اقتصادی حج تقسیم گردیده است. اهمیت حج در
اسلام نیز خود به اهمیت عبادی و سیاسی دستهبندی شده است. در مبحث اهمیت سیاسی حج در
اسلام، به بهرهگیری از ظرفیت سیاسی حج در عصر پیامبر (ص)و امامان معصوم (ع)اشاره شده است. در
مبحث مولفه کارکردی مناسک حج نیز به ابزارهای همگرایی توجه شده است. این مولفهها و آبزارها
عبارتند است از: اسلام،مناسک مشترک، محبت اهلبیت (ع) دشمن و عامل خطر مشترک.
خلاصه ماشینی:
"اگر قصد این باشد که با الهام از این نظریه برای کشورهای اسلامی در جهت دستیابی به وحدت و همگرایی نسخهای تجویز شود باید اذعان نمود که کشورهای اسلامی به واسطه پیوندهای دینی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و تاریخی از وضعیت مناسبی سود میبرند، اما مشروط به اینکه این فرصت همانندی و هویت مشترک دینی از دخالتهای عوامل بیرونی حفظ شده و سعی شود سطح انسجام، مشابهت واحدها و میزان مبادلات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بین آنها ارتقا یافته و ارتباط دروندینی همواره دوستانه بوده و بر اساس منافع بالفعل و بالقوة عامة مسلمین سامان یابد.
به فرموده ایشان: «یکی از مهمات فلسفه حج، ایجاد تفاهم و تحکیم برادری بین مسلمین است و بر دانشمندان و معممین لازم است مسائل اساسی و سیاسی و اجتماعی را با دیگر برادران دینی در میان بگذارند و در رفع آن طرحهایی تهیه کنند تا آنان در برگشت به کشورهای خود، آنها را تحت نظر علما و ارباب نظر قرار دهند» و بالاخره از نظر امام: «حج، بسان قرآن است که همه از آن بهرهمند میشوند ولی اندیشمندان و غواصان و دردآشنایان امت اسلامی، اگر دل به دریای معارف آن بزنند و از نزدیک شدن و فرو رفتن در احکام و سیاستهای اجتماعی آن نترسند از صدف این دریا گوهرهای هدایت و رشد و حکمت و آزادگی را بیشتر صید خواهند نمود و از زلال حکمت و معرفت آن تا ابد سیراب خواهند شد."