چکیده:
در این مقاله، بر موارد مورد نیاز جهت ظرفیت سازی اجتماعی و سیاسی در مسائل مربوط به محیطزیست و بصورت خاص پدیده ریزگردها در جنوب غربی کشور بررسی شده و به دیپلماسی آب به عنوان راهکاری برای احیای تالاب هورالعظیم که منشاء پدیده ریزگردها در جنوب غربی کشور در منطقه بوده و حوضه آبریز آن ما بین سه کشور ایران، عراق و ترکیه قرار دارد پرداخته شده است. دیپلماسی آب پیشنهادی طیف وسیعی از مذاکرات از جمله: دیپلماسی فاجعه، دیپلماسی پیشگیرانه (از ایجاد مناقشات) و دیپلماسی سبز را شامل می شود. در حال حاضر، ترکیه تنها به دنبال استفاده از منابع طبیعی برای توسعه خود، بدون در نظر گرفتن مشکلات زیست محیطی منطقه می باشد، بنابراین میتوان گفتمان موجود در منطقه را گفتمان جهان سومی دانست. لذا پیشنهاد می شود با عبورازگفتمان بردبرد به گفتمان سبز رسیده و با استفاده از این گفتمان و تئوری بازی نقطه تعادل احیای تلاب را تعیین نمود. همچنین باید شبکه ای از روابط اجتماعی وسیاسی در بین کشورهای ذینفع برای زمینه سازی در افکار عمومی و تأثیرگذاری بر تصمیم گیران و تصمیم سازان ایجاد نمود. درصورتی که تصمیم گیران سیاسی دو کشور ایران و عراق دیپلماسی آب و کالا (رها سازی آب توسط کشور ترکیه را در مقابل بازار کالا در کشور ایران و عراق و گردشگری در ترکیه) را به عنوان یک ابزار مذاکره با دولت ترکیه استفاده نمایند، قدمی به سوی تعادل محیط زیست در منطقه خواهد بود. در ساختار شبکه ای، از اتصالات گسترده، اساس نامه های متعدد و رضایت رو به رشد برای مذاکرات شبکه ای حل معضل ریزگردها باید سود جست.
خلاصه ماشینی:
ir تاریخ دریافت: 13/6/1395 تاریخ پذیرش: 18/10/1396 چکیده در این مقاله، موارد مورد نیاز جهت ظرفیتسازی سیاسی در مسائل مربوط به محیطزیست و بصورت خاص پدیده ریزگردها در غرب و جنوب غربی کشور بررسی شده و به دیپلماسی آب بهعنوان راهکاری برای احیای تالابهای بینالنهرین و بهویژه تالاب هورالعظیم که منشأ پدیده ریزگردها در این منطقه بوده و حوضه آبریز آن مابین سه کشور ایران، عراق و ترکیه قرار دارد، پرداخته شده است.
بنابراین باید بتوان با ظرفیتسازی، آموزش و تشریح منسجم و علمی این اثرات و تبعات به سطوح مختلف جامعه از جمله عموم مردم، سازمانهای دولتی، خصوصی و قرار دادن این اطلاعات در اختیار تصمیمگیران سیاسی، آنها را برای تصمیمگیری بهتر آماده نمود، تا امکان دیپلماسی مستمر آبی برای استفاده پایدار از منابع رودخانههای کرخه و دجله فراهم گردیده و از ریزگردها و تخریب تالابهای بینالنهرین بهویژه هورالعظیم اجتناب شود.
برخی کشورها برای تنظیم و کاربرد آبهای مشترک و برقراری مدیریت پایدار منابع آبی نیاز به سیاستهای داخلی و منطقهای قویای دارند، که این چارچوب نهادی و قانونی میتواند توسط سازمانهای بینالمللی بزرگ مانند سازمان ملل متحد ایجاد شود (Dabelko & Wolf, 2004: 63) و بهعنوان دیپلماسی پیشگیرانه در مذاکرات بین کشورهای با آبهای مشترک، استفاده شود.
با توجه به روند روبه رشد خشک شدن تالابهای بینالنهرین و افزایش معضل ریزگردها در عراق و غرب و جنوب غربی ایران استفاده از نهادهای بینالمللی، سازمانهای منطقهای که کشورهای ایران، عراق و ترکیه بهصورت مشترک در آنها عضو میباشند میتواند بستر نهادی برای دیپلماسی پیشگیرانه جهت حل مناقشات آبی تالابهای بینالنهرین و کاهش اثرات معضل ریزگردها را فراهم سازد که در بخش نتایج و بحث این مقاله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و پیشنهادهایی ارائه شده است.