چکیده:
هدف: امروزه، بخشهای مهمی از آموزش عالی و نهاد دانشگاه نسبت به قدرت و فرهنگ به طور عام و نسبت به دولت و صنعت به طور خاص، تقریبا ایستا باقی مانده و اعتبار دانشگاهها در مقایسه با دهه های 60 و 70 میلادی رو به کاهش است. در عصر حاضر، با توجه به افزایش نرخ تغییر و ظهور عصر دانش، موج آینده پژوهی در نهادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری، گسترش یافته و همسو با تحولات جامعه و به منظور خلق آینده مطلوب و سیاستگذاری و برنامه ریزی بلندمدت نظام دانشگاهی، آینده پژوهی در آموزش عالی، ضرورت پیدا کرده است. هدف این پژوهش، مطالعه ابعاد و مفاهیم تحولات آموزش عالی و اکتشاف یک الگوی مفهومی برای آینده پژوهی آن و تبیین دانشگاه اسلامی با این الگوست.
روش: در این مقاله، برای استخراج الگوی مفهومی آینده پژوهی در آموزش عالی، از روش نظریه مبنایی با رویکرد اکتشافی استفاده شده است.
یافته ها: الگوی مفهومی شامل مقوله کانونی دانشگاه سازگار با محیط و زمینه، هفت مقوله عوامل علی، 15 مقوله ویژگی های زمینه ای، 13 مقوله شرایط محیطی، 11 مقوله راهبردها و چهار مقوله پیامدهاست.
نتیجه گیری: با استناد به آینده پژوهی در آموزش عالی و سند دانشگاه اسلامی، یکی از ویژگی های کلیدی ایده دانشگاه اسلامی، سازگاری با محیط و زمینه است. از این رو، ضروری است دانشگاه اسلامی با محیط و زمینه محلی، بومی و ملی با رعایت هنجارهای جهانی علم، سازگار شده و کارآفرین شود.
Objectives: The present research aims at investigating different aspects and definitions of supreme education and exploring a conceptual pattern for future research and Islamic university.
Method: The method of the article is exploring approach in order to gain a conceptual pattern for future research in supreme education.
Results: Conceptual pattern included adjustable university with environment، seven casual factors، 15 basic features، 13 environmental circumstances، 11 strategic items and 4 consequences.
Conclusion: Based on Future research in supreme education and Islamic university criteria، adjustability with environment is a key idea of Islamic university. Therefore it is necessary to adjust Islamic university with environmental and local features and circumstances.
خلاصه ماشینی:
همچنین، کمک به شور و نشاط فکری، رفاه اقتصادی، تربیت شهروندان فرهیخته، پرورش نسل نو پیشگام در زمینۀ علوم و فنون، خدمات اجتماعی به مردم، صنعت، دولت و جامعه و ایجاد فرصتهای یادگیری مادام العمر، از کارکردهای مهم نظام دانشگاهی است که مبین جایگاه والای آموزش عالی است(هیرش و وبر،< Hirsch &amp;amp; Weber"/> 1999).
در 60 سال گذشته، با توجه به افزایش نرخ تغییر در جامعه و ظهور عصر دانش و با هدف خلق آیندۀ مطلوب، آیندهپژوهی برای افراد، سازمانها، نهادها و جوامع، از جمله نظام آموزش عالی و دانشگاهی، به یک الزام تبدیل شده است.
در این مقاله، با استفاده از روش نظریۀ مبنایی< Grounded Theory (GT)"/> و اسناد(جدول 1)، الگوی مفهومی< Conceptual Model"/> آیندهپژوهی در آموزش عالی با رویکرد اکتشافی استخراج شده است.
همچنین، با استناد به سند دانشگاه اسلامی، جایگاه این دانشگاه در آموزش عالی آینده و ضرورت سازگاری و تطبیق این دانشگاه با محیط و زمینۀ محلی و ملی ارائه شده است.
در این مرحله، پس از چندین مرتبه گزینش آزمایشی مقولههای مختلف برای ایفای نقش پدیده (مقوله کانونی)، در نهایت مقولۀ دانشگاه سازگار با محیط و زمینه به عنوان محور اصلی الگوی مفهومی آیندهپژوهی در آموزش عالی استخراج شده است.
(یمنی، 1388: 64-13) (به تصویر صفحه رجوع شود) بر اساس الگوی مفهومی آیندهپژوهی در آموزش عالی(شکل1)، شرایط محیطی بر روی زمینه و عوامل علی دانشگاه سازگار با محیط و زمینه تأثیرگذار بوده، از آنها تأثیر میپذیرد.
بر اساس الگوی مفهومی آیندهپژوهی در آموزش عالی(شکل1) در رقابت با دانشگاههای برتر جهان، دانشگاه ایرانی بدون سازگاری و تعامل مؤثر با محیط اجتماعی نمیتواند به معنی واقعی، اسلامی باشد.